Sterk in onderwijsregio’s
Terug naar alle dossiers
Organisatie & communicatie

Sterk in onderwijsregio’s

Intro

Samen Opleiden | Sterk in onderwijsregio’s

Het oplopende lerarentekort vraagt om landelijke regie en de bereidheid van alle betrokken partijen om samen te werken. In een werkplan heeft minister Wiersma met de sectorraden en lerarenorganisaties afspraken gemaakt over vier thema’s die bijdragen aan de aanpak van het lerarentekort: regionale samenwerking, onderwijstijd, bevoegdheden en opleiden van leraren. Er worden onderwijsregio’s gevormd door de partnerschappen Samen Opleiden & Professionaliseren (SO&P), de Regionale Aanpak Personeelstekort (RAP) en de regionale allianties te verbinden. Via dit (groei)dossier houden wij jullie op de hoogte rond de ontwikkelingen van onderwijsregio’s.

De partnerschappen SO&P zijn een belangrijke partner in de (te vormen) onderwijsregio’s en hebben veel in te brengen op de thema’s opleiden, begeleiden en professionaliseren. Daarom is het belangrijk om te benadrukken in de verdere vorming van onderwijsregio’s dat voortgebouwd wordt op infrastructuren die in de afgelopen 20 jaar in de regio’s zijn opgebouwd in de partnerschappen SO&P. Vanuit de partnerschappen wordt er succesvol bovenbestuurlijk samengewerkt ten aanzien van de maatschappelijke opdracht. Die kracht kan worden benut en uitgebouwd in onderwijsregio’s. Dat vraagt dat onderwijsregio’s (mede) vanuit de huidige infrastructuur van partnerschappen worden vormgegeven.

Actueel

Actueel

MBO
PO
VO
Actueel | Subsidieregeling Landelijk Dekkend Netwerk Onderwijsregio’s 2025
MBO
PO
VO
Opdenksessie | Samen Opleiden en onderwijsregio’s
MBO
PO
VO
Subsidieregelingen | Onderwijsregio’s, RAP en partnerschappen SO&P
Meer nieuws artikelen
GROW-tool

GROW-tool | Sterk in onderwijsregio’s

De onderwijsregio’s zijn van grote invloed op de partnerschappen Samen Opleiden & Professionaliseren, aangezien de functies van de onderwijsregio voor een belangrijk deel overeenkomen met de functies die de partnerschappen momenteel vervullen. De GROW-tool helpt partnerschappen SO&P om in de onderwijsregio’s vanuit het overkoepelende doel (GOAL), via een analyse van de huidige stand van zaken (REALITY) een passende route te kiezen (OPTIONS) en tot slot aanbevelingen mee te geven voor het vervolg (WAY FORWARD).

Kennisbank

Kennisbank

12 resultaten
Publicaties & links
7 december 2023

Om een beeld te krijgen hoe de partnerschappen SO&P zich verhouden tot de onderwijsregio,hebben een groot aantal programmaleiders van partnerschappen SO&P een poll ingevuld. In de poll zijn vraagstukken opgenomen uit de eerste opdenksessie voor programmaleiders over hun rol in de onderwijsregio.

Publicaties & links
25 oktober 2023

Tijdens de opdenksessie van 21 september en 28 november 2023 over de positie partnerschappen SO&P als onderdeel van de onderwijsregio, maakten we gebruik van intercollegiale denkkracht van de circa 100 deelnemers. De sessies waren erop gericht om het eigen denken en handelen te versterken. De deelnemers hebben zich gebogen over de vraagstukken die spelen rondom […]

Publicaties & links
9 juni 2023

Tijdens de bestuurlijke sessie tijdens het congres van het Platform Samen Opleiden & Professionaliseren op 13 april jl. gingen deelnemers uit partnerschappen met elkaar en met deelnemers uit de sectorraden, VOION/APPO en OCW in gesprek om beelden te delen en input te leveren voor zowel de verdere landelijke uitlijning van Onderwijsregio’s als de regionale aanpak […]

Publicaties & links
9 juni 2023

In 2023 gaan de eerste Onderwijsregio’s van start. Hun grootste opdracht is: samen in de regio de schouders zetten onder de tekorten op de onderwijsarbeidsmarkt. Dat is geen geringe uitdaging. De verworvenheden van meer dan 20 jaar samen werken in Partnerschappen Samen Opleiden & Professionaliseren kunnen hier een goede bijdrage aan leveren. De Voorlopersgroep Samen […]

Publicaties & links
12 april 2023

Partnerschappen SO&P gaan de komende maanden volop het gesprek aan binnen het partnerschap, tussen partnerschappen en breder in de regio over het vormen van onderwijsregio’s. Ter ondersteuning en om het gesprek te voeden over de positie, kwaliteit, organisatie en financiering van het Samen Opleiden en professionaliseren in de Onderwijsregio(-vorming) heeft het Platform een aantal gesprekskaarten […]

Publicaties & links
23 februari 2023

Op de vijf functies (werven, matchen, opleiden, begeleiden en professionaliseren) binnen de te vormen onderwijsregio’s hebben de partnerschappen veel in te brengen op de thema’s opleiden, begeleiden en professionaliseren. Daarom is het belangrijk om te benadrukken in de verdere vorming van onderwijsregio’s dat voortgebouwd wordt op infrastructuren die in de afgelopen 20 jaar in de […]

Publicaties & links
23 februari 2023

Overzicht van de kernvraagstukken die leven bij partnerschappen Samen Opleiden & Professionaliseren bij de vorming van onderwijsregio’s op basis van de verzamelde vraagstukken op de Brainstormsessie RATO van het platform op 7 februari. Deze kernvraagstukken zijn onder de aandacht gebracht van de sectorraden, vak-&beroepsorganisaties en OCW.

Publicaties & links
28 maart 2023

Notitie van de vijf sectorraden, de beroeps-/vakorganisaties en het ministerie van OCW over de voorlopersaanpak voor de ontwikkeling van onderwijsregio’s met 1. een procesvoorstel inclusief tijdsplanning 2. voorwaarden voor voorlopers en 3. het afwegingskader.

Publicaties & links
9 juni 2023

Platform Samen Opleiden & Professionaliseren een brainstormsessie georganiseerd over de ontwikkelingen rondom de onderwijsregio’s (voorheen RATO’s) en de consequenties hiervan voor de (positie van de) partnerschappen Samen Opleiden en Professionaliseren (SO&P). Met ruim 100 deelnemers (voornamelijk programmaleiders van de partnerschappen) is geïnventariseerd welke vraagstukken er op dit gebied leven en welke kansen en risico’s de […]

Publicaties & links
28 april 2023

Whitepaper over de oplopende lerarentekorten die een steeds groter maatschappelijk probleem vormen. In diverse adviezen is aangedrongen op meer landelijke regie op de maatregelen om deze tekorten terug te dringen, rekening houdend met verschillen in regionale situaties. Hierbij wordt niet alleen ingezet op meer regie, maar ook op meer uitgewerkte kaders voor HRM-beleid in het […]

Publicaties & links
23 februari 2023

De regio’s krijgen de taak en de opdracht het tekort aan te pakken. Zij krijgen de rol om het werven, matchen, opleiden, begeleiden en professionaliseren te organiseren. De RATO’s werken plannen voor het aanpakken van de tekorten uit en leggen die voor aan OCW. Door OCW wordt een Realisatie Eenheid ingesteld die als gesprekspartner dient. […]

Publicaties & links
23 februari 2023

Het werkplan/de werkagenda n.a.v. het advies Kinderen Eerst bevat een gezamenlijke inspanning van de beroepsgroep (vertegenwoordigd via vak- en beroepsorganisaties), de schoolbesturen (vertegenwoordigd door de raden), de lerarenopleidingen (vertegenwoordigd via de VH, UNL) en het ministerie van onderwijs om in taaie (stelsel)vraagstukken die daarbij horen stappen te zetten. Doel van dit werkplan is om toe […]

Podcast

Podcast Samen Opleiden | #11 Samen Opleiden sterk in ontwikkeling

Podcast Samen Opleiden | #11 Samen Opleiden sterk in ontwikkeling

Deze podcast is opgenomen voor ‘De week van Samen Opleiden 2023’. Het thema is ‘Samen Opleiden sterk in ontwikkeling’. In deze special gaat Joke Kiewiet-Kester (projectleider Educatief-regionale samenwerking bij Academie Educatie van Hogeschool Arnhem en Nijmegen) in gesprek met prof. dr. Patrick Kenis (hoogleraar Public Governance aan de Universiteit van Tilburg). Centraal staat een wel […]

Q&A regeling 2024

Q&A over regeling onderwijsregio’s 2024

Hieronder zetten we de belangrijkste vragen en antwoorden rond de nieuwe subsidieregeling van onderwijsregio’s voor partnerschappen Samen Opleiden op een rij. Een aanvraag voor de subsidie kan worden ingediend van 2 oktober 2023 tot en met 31 oktober 2023. De subsidie kan worden aangevraagd met gebruikmaking van het digitale aanvraagformulier dat op de website van de DUS-I beschikbaar wordt gesteld. Klik hier voor meer informatie.

Algemeen

Willen wij als partnerschap SO&P een eigen aanvraag indienen of willen we aanvragen via een (voorlopers of een onderwijsregio in oprichting) onderwijsregio?

Bespreek deze vraag in de stuurgroep / regiegroep / bestuursraad van het partnerschap. Stem hierover af met de schoolbesturen van de vestigingen in het partnerschap en met de penvoerders van de onderwijsregio(’s) waarbinnen de vestigingen van het partnerschap valt/vallen.

Hoe zorgen we dat we in 2024 voldoende middelen ontvangen om de kwaliteit SO&P in stand te houden in ons partnerschap (vaste voet, vergoeding per student)?
  • Maak helder wat de minimale bekostiging is die nodig is om de studenten in het partnerschap in 2024 op te kunnen leiden (organisatie, begeleidings- en opleidingsinfrastructuur, ondersteuning etc.). Maak indien van toepassing helder welke aanvullende bekostiging nodig is om vanuit het partnerschap ook in andere functies van de onderwijsregio een rol te vervullen (denk bijvoorbeeld aan professionaliseren, BSL).
  • Ga hierover in gesprek met de stuurgroep/regiegroep/bestuursraad in het partnerschap en indien een voorlopers onderwijsregio of een onderwijsregio in oprichting met de penvoerders van de onderwijsregio(’s) waarbinnen de vestigingen van het partnerschap valt/vallen.
  • In het geval van groei van het partnerschap is de beschikbare subsidie voor de periode augustus tot en met december lager dan voorheen, aangezien deze wordt bepaald op de studentaantallen uit 2022-2023. Maak hierover afspraken met de stuurgroep/penvoerder van het partnerschap: welke aanvullende middelen, herschikking van middelen of extra formatie-inzet zijn beschikbaar om de groei te bekostigen? In het geval van een aanvraag als partnerschap: verken de mogelijkheden om voor de groei aanvullende middelen (denk bijvoorbeeld aan middelen vanuit de gemeente) aan te vragen.
Welke rol spelen wij als partnerschap SO&P in de administratie en opgave van studenten?
  • Bij een aanvraag als partnerschap SO&P: de studentenaantallen 2022-2023 van de vestigingen die deelnemen aan de aanvraag worden door de penvoerder van het partnerschap opgegeven. Let op dat de studenten van eventuele vestigingen die participeren in een onderwijsregio-aanvraag niet worden meegeteld in de opgave van het partnerschap of er moet afgesproken zijn met bestuurders/penvoerder van de betreffende onderwijsregio dat dit wel het geval is. Als alle vestigingen van het partnerschap participeren in de partnerschapsaanvraag, is het aantal studenten van de opgave gelijk aan de opgave in juli 2023.
  • Bij een aanvraag door onderwijsregio(‘s): de vestigingen van het partnerschap kunnen de studentaantallen, die zij hebben opgeleid in 2022-2023, meetellen in de onderwijsregio waarvan zij onderdeel uitmaken. In dit geval is de penvoerder van de onderwijsregio(‘s) hiervoor verantwoordelijk.
  • Neem voor de eisen die aan de administratie worden gesteld contact op met de penvoerder van de onderwijsregio(‘s) (in het geval van een aanvraag van de onderwijsregio) of met de penvoerder van het partnerschap (in het geval van een aanvraag van het partnerschap). Aandachtspunten in de administratie zijn: zorg dat de aantallen van een vestiging bij de juiste aanvraag worden meegenomen, voorkom dubbeltelling, zorg voor een check op de opgegeven studenten bij zowel de vestiging als het instituut voor lerarenopleidingen.
Hoe gaan we in ons partnerschap om met (de bekostiging van) eventuele groei in relatie tot de subsidie 2024 op basis van het aantal studenten in 2022-2023?

De ambitie is om 100% samen op te leiden. Het is dan ook belangrijk om te investeren in groei van het partnerschap. Dit vraagt een (voor)investering van het partnerschap, omdat de middelen in 2024 worden toegekend op basis van de studentaantallen uit 2022-2023. Ga het gesprek in de onderwijsregio aan als ook via de onderwijsregio de aanvraag of een deel van de aanvraag wordt gedaan over hoe deze groei kan worden gefinancierd. In de onderwijsregio zijn mogelijk aanvullende middelen beschikbaar, naast de vaste voet en de vergoeding per student. Verken of deze middelen kunnen worden benut om de groei te financieren, bijvoorbeeld door nieuwe partners (vestigingen, lerarenopleidingen) te laten toetreden tot het partnerschap en/of de opleidingscapaciteit van de bestaande samenwerkingspartners te vergroten.

Hoe willen wij als partnerschap SO&P omgaan met eventuele financiële opsplitsing van ons partnerschap als gevolg van de onderwijsregiovorming?

Als verschillende vestigingen uit het partnerschap onder andere onderwijsregio’s vallen en er is gekozen om via onderwijsregio’s aan te vragen, dan is er sprake van financiële opsplitsing van het partnerschap. Financiële opsplitsing hoeft niet te leiden tot organisatorische opsplitsing van het partnerschap.

Hoe komen we in het geval van financiële opsplitsing als partnerschap aan de middelen vanuit de diverse onderwijsregio’s?
  • Als verschillende vestigingen uit het partnerschap onder andere onderwijsregio’s vallen en er is niet voor gekozen om geheel of gedeeltelijk aan te vragen via het partnerschap, dan is er sprake van gehele of gedeeltelijke financiële opsplitsing van het partnerschap. Dit betekent dat de middelen van het partnerschap uit verschillende onderwijsregio’s komen. Maak over deze financieringsstromen als partnerschap heldere afspraken met de penvoerders van de betrokken onderwijsregio’s en let erop dat de minimale bekostiging om de basiskwaliteit van het samen opleiden daarbij geborgd is.
  • Financiële opsplitsing hoeft niet te leiden tot organisatorische opsplitsing van het partnerschap. Het is in dit geval belangrijk dat de penvoerder van het partnerschap duidelijke afspraken maakt over de financieringsstromen met de penvoerders van de betrokken onderwijsregio’s.
Aandachtspunten voor partnerschappen SO&P in de onderwijsregio’s
  • Breng de keuzemogelijkheden (bijv. eigen aanvraag, aanvraag onderwijsregio, financiële en/of organisatorische opsplitsing) van jouw partnerschap in kaart en de bijbehorende kansen en risico’s (o.a. kwaliteit, eigenaarschap, financiën, status erkend/aspirant partnerschap).
  • Zorg dat de benodigde financiën voor SO&P worden geborgd via de onderwijsregio(‘s). Ga hiervoor in gesprek met de relevante partijen in de regio(‘s).
  • Ga in gesprek met de penvoerder van jouw onderwijsregio indien van toepassing om helder te krijgen aan welke eisen jouw administratie en opgave moet voldoen.

Administratie en verantwoording

Aan wie moeten wij de studentaantallen 2022-2023 van mijn partnerschap doorgeven in het geval van aanvraag onderwijsregio?

Waarschijnlijk moeten de aantallen worden doorgegeven aan de penvoerder(s) van de onderwijsregio(‘s) waarbinnen het partnerschap valt. Neem hierover contact op met de penvoerder(s) van de onderwijsregio(‘s). Het is ook mogelijk dat verschillende vestigingen uit het partnerschap onder andere onderwijsregio’s vallen. Let er in dit geval op welke vestigingen uit het partnerschap vallen onder welke onderwijsregio. In dit geval is het mogelijk zo dat de aantallen aan de verschillende penvoerders van de verschillende onderwijsregio’s moeten worden doorgegeven.

Aan wie moeten wij de studentaantallen 2022-2023 van mijn partnerschap doorgeven in het geval van aanvraag opleidingsschool?

De aantallen worden doorgegeven aan de penvoerder van het partnerschap (of de aantallen zijn al bekend bij de penvoerder vanwege de opgave in juli 2023). Neem hierover contact op met de penvoerder van het partnerschap. Let erop dat de studenten niet dubbel worden meegeteld.

Mogen wij studenten meetellen die in 2022-2023 op onze vestigingen zijn opgeleid van instituten die geen formeel onderdeel uitmaken van ons partnerschap? Zo ja, onder welke voorwaarden? Wat vraagt dit van onze administratie?
  • In de regeling onderwijsregio’s 2024 staat aangegeven dat voor de subsidie het aantal studenten en zij-instromers dat in schooljaar 2022–2023 op de vestigingen van opleidingsscholen en aspirant-opleidingsscholen mag worden opgegeven. Als eis wordt genoemd dat het gaat om studenten als bedoeld in artikel 1 van de Regeling tegemoetkoming kosten opleidingsscholen 2019, zoals die luidde op 25 april 2023.
  • Neem bij vragen of onduidelijkheden contact op met de Realisatie Eenheid (realisatieeenheid@minocw.nl) of met DUS-i.
  • Neem voor de eisen die aan de administratie worden gesteld contact op met de penvoerder van de onderwijsregio(‘s) (in het geval van een aanvraag van de onderwijsregio) of met de penvoerder van het partnerschap (in het geval van een aanvraag van de opleidingsschool).
Wat zijn de minimale vereisten aan de administratie van de studenten binnen ons partnerschap? Welke informatie is minimaal nodig, op welk niveau? Welke checks zijn (minimaal) nodig (bij scholen, bij instituten)?
  • Neem voor de eisen die aan de administratie worden gesteld contact op met de penvoerder van de onderwijsregio(‘s) (in het geval van een aanvraag van de onderwijsregio) of met de penvoerder van het partnerschap (in het geval van een aanvraag van de opleidingsschool).
  • Aandachtspunten in de administratie zijn: zorg dat de aantallen van een vestiging bij de juiste aanvraag worden meegenomen, voorkom dubbeltelling, zorg indien nodig voor een check op de opgegeven studenten bij zowel de vestiging als het instituut voor lerarenopleidingen. Let erop dat inzichtelijk is welke studenten bij welke aanvraag worden opgegeven. De telling gaat uit van t-1 (aantal studenten van het jaar daarvoor). Wat zegt dit over de opgave van het aantal studenten per vestiging?
Wat verandert er in de nieuwe aanvraag in vergelijking met het opgaveformulier dat we afgelopen zomer als partnerschap hebben ingediend bij DUO? Welke informatie moet hetzelfde worden aangeleverd, wat moet er anders en op welke manier?
  • Voor het antwoord op deze vraag verwijzen we naar de vragen en antwoorden op de website van DUS-i (zie kopje ‘Onderwijsregio’s’, vraag ‘In de subsidieaanvraag voor een onderwijsregio moet het aantal studenten en zij-instromers worden opgegeven. Zijn dit dezelfde aantallen studenten en zij-instromers als de opleidingsschool op 1 juli 2023 heeft doorgegeven aan DUO?’
  • Neem bij vragen of onduidelijkheden contact op met de Realisatie Eenheid (realisatieeenheid@minocw.nl) of met DUS-i.
Moeten wij als partnerschap zelf een accountantsverklaring regelen via de penvoerder van ons partnerschap? Of ligt dit bij de penvoerder van de onderwijsregio?

Neem hiervoor contact op met de penvoerder van de onderwijsregio(‘s) (in het geval van een aanvraag van de onderwijsregio) en/of met de penvoerder van het partnerschap (in het geval van een aanvraag van de opleidingsschool).

Is penvoerderschap van ons partnerschap nog nodig als ons partnerschap onderdeel is van een onderwijsregio?
  • Neem hiervoor contact op met de penvoerder van de onderwijsregio(‘s) (in het geval van een aanvraag van de onderwijsregio).
  • Neem bij vragen of onduidelijkheden contact op met de Realisatie Eenheid (realisatieeenheid@minocw.nl) of met DUS-i.
Wat doen wij als partnerschap als de penvoerder van onze onderwijsregio die ook (een deel) van de vestigingen/scholen opneemt in de aanvraag de aantallen niet opvraagt t.b.v. de aanvraag? Moeten wij deze dan toch opgeven als partnerschap in een aparte aanvraag?
  • Probeer op korte termijn helder te krijgen of de studenten van de vestigingen van het partnerschap in de aanvraag van één of meerdere onderwijsregio’s worden meegenomen. Neem hierover contact op met de penvoerder(s) van de betrokken onderwijsregio)’s. Mocht niet duidelijk zijn wie de penvoerder is dan is dit op te vragen via de Realisatie Eenheid (realisatieeenheid@minocw.nl) en/of via de schoolbesturen van de vestigingen van het partnerschap.
  • Mocht uit navraag blijken dat de studenten niet in de aanvraag van de onderwijsregio(‘s) worden meegenomen, dan worden deze aantallen meegenomen bij de aanvraag als partnerschap.

Positie in de onderwijsregio

Hoe komen wij erachter van welke onderwijsregio(‘s) ons partnerschap deel uitmaakt of kan uitmaken?

Ga hierover in gesprek met de schoolbesturen van de vestigingen die onderdeel uitmaken van het partnerschap.

 

Wat is het verschil tussen partnerschappen in een voorlopersregio en in een niet-voorlopersregio (‘onderwijsregio in oprichting’)?
  • Onderwijsregio’s die geen voorloper zijn, konden zich als onderwijsregio tot 20 september 2023 aanmelden als ‘onderwijsregio in oprichting’. Dit is een voorwaarde om een aanvraag als onderwijsregio te kunnen doen in het kader van de regeling onderwijsregio’s 2024. Zie: Aanmelden als onderwijsregio in oprichting mogelijk t/m 20 september 2023 | Nieuwsbericht | Aanpak Lerarentekort.
  • Indien er nog geen onderwijsregio is waarbinnen het partnerschap valt, kan voor 2024 een aanvraag als opleidingsschool worden ingediend in het kader van de subsidieregeling onderwijsregio’s 2024. Het kan ook zo zijn dat door de stuurgroep/regiegroep, hoewel vallend onder een onderwijsregio, toch besloten wordt in overleg met de betreffende onderwijsregio een aanvraag te doen door het partnerschap Samen Opleiden. Alle scholen worden dan meegenomen in de aanvraag en gaan niet mee in de aanvraag van de onderwijsregio(‘s).
Mogen wij als partnerschap zelf kiezen of we een eigenstandige aanvraag indienen als partnerschap? Of wordt die keuze aan een andere tafel gemaakt?
  • Een partnerschap dat nog geen onderdeel uitmaakt van een onderwijsregio dient sowieso een eigenstandige aanvraag in.
  • Indien het partnerschap onderdeel uitmaakt van een onderwijsregio kan besloten worden in overleg met de onderwijsregio toch een aanvraag in te dienen als partnerschap.
Welke afwegingen zijn hierbij van belang?

Ga hierover in gesprek in de stuurgroep / regiegroep / bestuursraad van het partnerschap. Breng met elkaar de verschillende opties in kaart en kijk wat voor het partnerschap de meest eenvoudige en gunstige optie is passend binnen de mogelijkheden (bijvoorbeeld: hoe ingewikkeld is het om de financiën voor het partnerschap te organiseren).

Financiën

De subsidie wordt in de nieuwe regeling verstrekt op kalenderjaar i.p.v. schooljaar. Wat betekent dit voor de begroting van ons partnerschap?

De begroting zou kunnen worden aangepast van een begroting op schooljaar naar een begroting op kalenderjaar. Een andere optie is om voor de periode augustus t/m december 2024 een aparte begroting op te stellen, rekenend met 5/12e deel van de subsidie.

Mogen we als partnerschap aanvullende subsidies aanvragen, aangezien het een tegemoetkoming in de kosten betreft? Zo ja, onder welke voorwaarden?
  • Dit is mogelijk; hierover zijn in de regeling geen beperkende bepalingen opgenomen.
  • Neem bij vragen of onduidelijkheden contact op met de Realisatie Eenheid (realisatieeenheid@minocw.nl) of met DUS-i.
In de regeling wordt bij de aanvragen door partnerschappen de vaste voet per partnerschap van 100.000 euro genoemd. In hoeverre hebben wij als partnerschap ook recht op deze vaste voet indien wij onderdeel uitmaken van een aanvraag van een onderwijsregio (of meerdere onderwijsregio’s)? Indien dit wegvalt: hoe kunnen wij in dit geval de basiskwaliteit borgen?
  • In het geval van een aanvraag als onderwijsregio is de vaste voet van 100.000 euro per partnerschap niet geoormerkt. Maak daarom helder wat de minimale bekostiging is die nodig is om de studenten in het partnerschap in 2024 op te kunnen leiden (organisatie, begeleidings- en opleidingsinfrastructuur, ondersteuning etc.). Maak indien van toepassing helder welke aanvullende bekostiging nodig is om vanuit het partnerschap ook in andere functies van de onderwijsregio een rol te vervullen (denk bijvoorbeeld aan professionaliseren, BSL).
  • Ga hierover in gesprek met de stuurgroep/regiegroep in het partnerschap en met de penvoerders van de onderwijsregio(’s) waarbinnen de vestigingen van het partnerschap valt/vallen.
Kunnen we in het voorjaar van 2024 duidelijkheid verwachten over de financiën voor 2025 en verder (vanwege formatieplanning in voorjaar 2024 voor schooljaar 2024-2025)?

Dit is niet duidelijk. Neem hierover contact op met de Realisatie Eenheid (realisatieeenheid@minocw.nl) of met DUS-i.

Q&A onderwijsregiovorming

Q&A over vorming onderwijsregio’s

Hieronder zetten we de belangrijkste vragen en antwoorden rond de vorming van onderwijsregio’s voor partnerschappen Samen Opleiden op een rij. Nog niet alle antwoorden op vragen zijn bekend. De komende tijd vullen we deze Q&A verder aan.

Algemeen

Waarom willen de ministers onderwijsregio’s in het leven roepen?

Het vraagstuk dat de aanleiding vormt voor het werkplan van de ministers is de aanpak van het lerarentekort middels een duurzame samenwerking in de regio.

Waarop is de vorming van onderwijsregio’s als mogelijke oplossing voor het lerarentekort gebaseerd?
Wanneer is het landelijk kader voor onderwijsregiovorming verschenen?

In maart 2023 is de notitie Voorlopersaanpak voor regionale samenwerking verschenen.

Hoe zijn de landelijke kaders bepaald? Hoe worden de achterbannen betrokken en welke rol spelen de partnerschappen SO&P hierin?

 

De volgende partijen zijn betrokken (geweest) bij het opstellen van de landelijke kaders: OCW, de vijf sectororganisaties en de vak- en beroepsorganisaties. Het Platform SO&P speelt hierin geen rol. Het is aan ieder van de organisaties hoe zij hun achterban hierin betrekken en welke rol de partnerschappen SO&P hierbij spelen

 

Via welke kanalen wordt de informatie over de onderwijsregio-vorming en het landelijke kader verspreid?

De informatie wordt via verschillende kanalen gedeeld. Er wordt gebruik gemaakt van bestaande ondersteuningsstructuren en informatiekanalen, zoals het Platform Samen Opleiden & Professionaliseren, het Ministerie van OCW, de sectorraden en de vak- en beroepsorganisaties. Ook de Realisatie Eenheid deelt informatie. Tot nu toe vooral naar de Voorlopersregio’s en onderwijsregio’s in oprichting toe.

Wat is de landelijke Programmaraad?

Eind 2023 is de landelijke Programmaraad ingericht waarin tenminste de landelijke vertegenwoordigers van de vak- en beroepsorganisaties en de vijf sectororganisaties vertegenwoordigd zijn. De Programmaraad ziet erop toe dat de afspraken die gemaakt zijn in het Bestuurlijk Overleg-Leraren effectief worden uitgevoerd. De Programmaraad geeft daarbij gevraagd en ongevraagd advies op de inhoud van de opdracht, de uitvoeringsstrategie en het realiseren van de beoogde resultaten. Daarbij houdt de Programmaraad het lange termijnperspectief voor ogen: een goed werkende (regionale) onderwijsarbeidsmarkt.

Wat is de Realisatie Eenheid?

OCW heeft een Realisatie Eenheid ingesteld (per 1 mei 2023 operationeel). Doel van deze eenheid is om de ontwikkeling in het onderwijsveld te ondersteunen, aan te jagen, kennis te delen en te monitoren. Hierin worden ook bestaande (ondersteunings)structuren en inzichten betrokken, zoals bijvoorbeeld het platform Samen Opleiden & Professionaliseren. OCW heeft Manon Koldewijn aangesteld als regisseur/programmadirecteur. Daarnaast bestaat de RE uit adviseurs die zijn aangetrokken binnen OCW alsook uit het onderwijsveld.

Wat is het opleidingsberaad?

Het opleidingsberaad leraren (eerder genoemd curriculumberaad) is begin 2024 ingericht. In het beraad worden wensen en behoeften van leraren en scholen voor het curriculum van lerarenopleidingen besproken, gewogen en van een advies voorzien. Daarnaast worden afspraken gemaakt over wat elke leraar moet kennen en kunnen aan het einde van de opleiding (startbekwaamheid) en wat juist later in het werk ontwikkeld moeten worden (vakbekwaamheid). Het werkveld – scholen en vak- en beroepsorganisaties – heeft hierin een actieve rol.

Wat gebeurt er met het Platform Samen Opleiden & Professionaliseren?

Op dit moment wordt gesproken over hoe een landelijke ondersteuningsstructuur onderwijsregio’s inclusief de partnerschappen eruit zou moeten zien. In 2024 zal hier meer duidelijkheid over komen en daarmee ook t.a.v. het Platform Samen Opleiden & Professionaliseren.

Eigenaarschap en opgebouwde relaties

Welke partijen hebben een rol in de onderwijsregio ?

Alle betrokken partijen bij onderwijsarbeidsmarktvraagstukken spelen een rol in de onderwijsregio’s, dat zijn in ieder geval: schoolbesturen (po, vo, mbo, so), lerarenopleidingen, beroepsgroep.

Wat zijn de gedachten t.a.v. eigenaarschap van de onderwijsregio?

Hoe het eigenaarschap en de verantwoordelijkheden binnen de onderwijsregio onderling worden verdeeld en hoe de samenwerking wordt ingericht, met welke governance structuur, bepaalt de onderwijsregio zelf rekening houdend met de voorwaarden in de subsidieregeling onderwijsregio’s.

Wat zijn de mogelijke consequenties van de onderwijsregiovorming voor de huidige partnerschappen SO&P?

Alle partnerschappenSO&P zullen gaan vallen onder een onderwijsregio of onderwijsregio’s.

Onderwijsregiovorming | Afbakening, partners, intersectoraal

Wie hebben zich aangemeld als voorloper voor de ontwikkeling van een onderwijsregio?

Samenwerkende schoolbesturen, lerarenopleidingen en de beroepsgroep hebben zich kunnen aanmelden als voorloper voor de ontwikkeling van een onderwijsregio. Zij nemen gezamenlijke verantwoordelijkheid in hun regionale onderwijsarbeidsmarkt. De ervaringen van de voorlopers geven input via een lerende aanpak voor de bredere totstandkoming van onderwijsregio’s.

Tot 28 april 2023 konden samenwerkende schoolbesturen, lerarenopleidingen en de beroepsgroep zich aanmelden als voorloper voor de ontwikkeling tot Onderwijsregio. Uiteindelijk zijn er 27 van de 29 aanvragen toegekend en een paar maanden later zijn ook nog een tweetal onderwijsregio’s vo als onderwijsregio in oprichting van start gegaan. De aanvragen zijn vaak bovensectoraal, maar soms ook specifiek voor po, vo of mbo. Ook zijn een aantal landelijke aanvragen ingediend. Klik hier voor meer informatie en een overzicht van de aanmeldingen waarvan dus 27 zijn toegekend.

Wie neemt het initiatief om betrokkenen in de regio bij elkaar te brengen ten behoeve van de onderwijsregiovorming?

Dit kan per regio verschillen. De Realisatie Eenheid voert wel gesprekken met bestuurders en lerarenopleidingen tot het vormen van onderwijsregio’s.

Wat is een regio?
  • In het werkplan ‘Samen voor het beste onderwijs’ is dit als volgt gedefinieerd: “De Onderwijsregio’s zijn geografische regio’s waarin de samenwerkingsverbanden RAP en SO&P worden geïntegreerd en samenwerking plaatsvindt met de educatieve allianties van lerarenopleidingen. In deze onderwijsregio’s worden afspraken gemaakt over de RATO.”
  • De eerste 27 onderwijsregio’s zijn van onderop gevormd
Kunnen partnerschappen van meerdere onderwijsregio’s deel uitmaken? Of worden partnerschappen mogelijk opgesplitst en/of samengevoegd?

Dit is nog niet bekend. In de subsidieregeling onderwijsregio’s 2024 wordt alleen de wijze van financiering van samen opleiden van studenten aangegeven.

Wat betekent de vorming van onderwijsregio’s voor partnerschappen SO&P die in meerdere regio’s werken?

Dit is onderdeel van de lerende aanpak om na te gaan hoe je als onderwijsregio’s gezamenlijk hier afspraken over kunt maken zowel inhoudelijk als financieel.

Wat betekent de vorming van onderwijsregio’s voor scholen en instellingen die een brede regio bedienen of landelijk opereren?

Lerarenopleidingen kunnen in meerdere onderwijsregio’s participeren. Financieel kan een school maar meedoen met één (landelijke) onderwijsregio.

Wat betekent de onderwijsregiovorming voor scholen die momenteel geen deel uitmaken van partnerschappen SO&P? Worden zij betrokken bij het samen opleiden en, zo ja, hoe krijgt dit vorm en wordt de kwaliteit geborgd?

In de (te vormen) onderwijsregio is dit onderwerp van gesprek.

Wat is een centrale dienst?
  • Voor de onderwijsregio’s is een rechtspersoon nodig. Dit kan bijvoorbeeld in de vorm van een centrale dienst of een penvoerder.
  • Een centrale dienst kan worden ingericht als middel voor de gezamenlijke, bovenschoolse werving, opleiding en inzet van leerkrachten, daar waar de geconstateerde tekorten dat vragen. De onderwijsregio’s bepalen dit zelf.
  • Aanpassing van wetgeving wordt voorbereid door OCW, zodat onder meer bij een centrale dienst ook lerarenopleidingen en mbo-instellingen zich aan kunnen sluiten. Hiermee wordt in een instrumentarium voorzien om gezamenlijk ook als rechtspersoon op de kunnen trekken in de regio, en op die manier voor bekostiging in aanmerking te komen en desgewenst als werkgever kan optreden.
Komt er een landelijk beroepsbeeld?
  • In het werkplan ‘Samen voor het beste onderwijs’ is de volgende actie geformuleerd voor de periode januari tot en met juli 2023: “Ontwikkeling van een beroepsbeeld door vak- en beroepsorganisaties en het ontwikkelen van een landelijk raamplan voor alle lerarenopleidingen.”. De planning uit het werkplan is bijgesteld en zal in de loop van 2024 gereed zijn.
  • In het werkplan wordt tevens genoemd: “Landelijk vormen bekwaamheidseisen en het beroepsbeeld voor de leraar kaders voor de vormgeving van de lerarenopleidingen, net als de inhouden van de curricula van het po, vo en mbo.”
Wat betekent het nieuwe landelijke beroepsbeeld voor de beroepsbeelden van de partnerschappen SO&P?

Dit is nog niet bekend.

Governance

Wordt er met de onderwijsregio’s een extra (bestuurlijke) laag gecreëerd? Zo ja: hoe wordt voorkomen dat de onderwijsregio’s leiden tot minder in plaats van meer efficiëntie en effectiviteit?

De besturen in de onderwijsregio’s bepalen zelf de governance-structuur rekening houdend met de subsidieregeling Onderwijsregio’s. Het is een eigen keuze om een extra (bestuurlijke) laag te creëren.

Wie is binnen de onderwijsregio verantwoordelijk voor de verdeling van de middelen?

Over de verdeling van de middelen worden binnen de onderwijsregio op bestuurlijk niveau afspraken gemaakt. Het beheer van de middelen kan bijvoorbeeld bij een penvoerder, bij verschillende bestuurders of centrale dienst worden belegd.

 

Hoe kunnen partnerschappen worden gepositioneerd in de onderwijsregio?
  • De onderwijsregio’s worden gevormd door een combinatie van de huidige RAP-regio’s met de SO&P-regio’s. Daarom nemen de partnerschappen SO&P een belangrijke positie in.
  • De onderwijsregio’s worden gevormd door de samenwerkende partijen. Zij bepalen gezamenlijk de positie van de partnerschappen in de onderwijsregio. Daarom is het belangrijk om als partnerschap SO&P in deze overleggen en besluitvorming vertegenwoordigd te zijn.
  • Ter ondersteuning en om het gesprek te voeden over de positie, kwaliteit, organisatie en financiering van het Samen Opleiden en professionaliseren in de Onderwijsregio(-vorming) heeft het Platform een aantal gesprekskaarten
Hoe krijgt de relatie tussen de Realisatie Eenheid en de onderwijsregio vorm?
  • Door OCW is een Realisatie Eenheid ingesteld. Hierin zijn ook bestaande (ondersteunings)structuren en inzichten betrokken, zoals bijvoorbeeld het Platform Samen Opleiden & Professionaliseren.
  • De Voorlopers-onderwijsregio’s kunnen gebruik maken van een adviseur RE voor vragen rond governance en verdere uitvoeringsvragen. Zij monitoren ook de voortgang.

Financiën

Hoe worden de onderwijsregio’s en de vorming van de onderwijsregio’s gefinancierd?
Op basis waarvan wordt de omvang van de financiering per onderwijsregio bepaald in de nieuwe financieringssystematiek? Welke rol speelt SO&P (bijv. aantal studenten, aantal partnerschappen) in de toekenning van de middelen via de onderwijsregio’s?
Tot wanneer is de Regeling Tegemoetkoming Kosten (Aspirant) Opleidingsscholen van kracht?

Partnerschappen die op 1 januari 2024 nog niet toe waren aan onderwijsregiovorming, konden het Samen Opleiden in 2024 voortzetten met als voorwaarde dat in 2024 toegewerkt wordt naar Onderwijsregio’s. Zoals het er nu naar uitziet zal in 2025 alleen nog een subsidieregeling zijn voor onderwijsregio’s waar vanuit de partnerschappen dan gefinancierd worden.

Worden de middelen voor SO&P geoormerkt voor het samen opleiden binnen de onderwijsregio’s? Blijft de bekostiging gekoppeld aan het aantal opgeleide studenten in het voorgaande schooljaar?

De middelen per student zijn gehandhaafd in de subsidieregeling Onderwijsregio 2024. Dit geldt niet voor de gelden van 100.000 euro voor de vaste voet. Deze gelden maken deel uit van een totaalbudget. Zie verder subsidieregeling Onderwijsregio 2024 en de Q&A.

Wie is verantwoordelijk voor de opgave van studentaantallen en het voeren van de studentenadministratie?

Bij opgave via de subsidieregeling Onderwijsregio is dit de penvoerder van de Onderwijsregio.

Kwaliteit

Blijft het Kwaliteitskader Samen Opleiden en inductie van toepassing in de nieuwe situatie?
Blijft de landelijke ontwikkelingsgerichte peer review op basis van het kwaliteitskader van toepassing in de nieuwe situatie?

In het werkplan wordt het volgende principe als uitgangspunt voor de vorming van de onderwijsregio’s genoemd: “aansluiten bij het bestaande en de kwaliteit hiervan (zoals groei naar 100% studenten opleiden via SO&P)”. Wat dit precies betekent voor de landelijke ontwikkelingsgerichte peer review op basis van het kwaliteitskader is nog niet duidelijk.

Blijft de landelijke beoordelingsgerichte peer review op basis van het kwaliteitskader van toepassing in de nieuwe situatie?

In het werkplan wordt het volgende principe als uitgangspunt voor de vorming van de onderwijsregio’s genoemd: “aansluiten bij het bestaande en de kwaliteit hiervan (zoals groei naar 100% studenten opleiden via SO&P)”. In de subsidieregeling Onderwijsregio is de beoordelingsgerichte peer review van lichting 2020 opgenomen.

Worden de huidige aspirant partnerschappen nog beoordeeld conform de procedure beoordelingsgerichte peer review en het kwaliteitskader samen opleiden en inductie?

Dit geldt in ieder geval voor de aspirant partnerschappen die in 2023 en 2024 worden beoordeeld door DUS-i. Voor de andere aspirant partnerschappen is dit nog niet bekend.

Wat is de rol van de Realisatie Eenheid ten aanzien van de kwaliteitsborging van het samen opleiden vanaf januari 2024?

Dit is nog niet bekend.