Dat studenten steeds vaker de vraag krijgen om tijdens hun opleiding al in het onderwijs te komen werken, is gezien het lerarentekort zeer begrijpelijk. Om het belang van de student daarbij te waarborgen, is er nu het instrument ‘Als je het doet, doe het dan goed’ dat studenten helpt om hierover het gesprek te voeren. Hoe zorg je zelf voor goede voorwaarden, studievoortgang en een mooie baan in het onderwijs? Het instrument is ontwikkeld in het kader van het LOCK-traject dat het Platform Samen Opleiden & Professionaliseren in het schooljaar 2022 -2023 organiseerde.
De deelnemers Caroline Strijker (programmaleider Talentum Haagland), Erwin de Vos (programmaleider Ieder1 leert Anders) en Ria Rigter (programmaleider GSF-opleidingsschool) vormden samen de LOCK-groep die aan de slag ging met een van de consequenties van het lerarentekort: scholen vragen steeds vaker aan studenten om tijdens hun opleiding al te komen werken. Dit kan studenten in een lastige positie brengen, omdat zij andere belangen hebben dan de school. Daarom is het zaak dat hierover het juiste gesprek wordt gevoerd, zo stelde deze groep.
“In het begin dachten we dat we besturen en schoolleiders daarvoor tools moesten aanreiken,” vertelt Erwin, “maar al gauw kwamen we tot het inzicht dat we beter iets kunnen ontwerpen voor studenten. We kunnen immers niet voorkomen dat schoolleiders studenten vragen om te komen werken, maar we kunnen studenten wel steunen om hierover het goede gesprek te voeren. We besloten een instrument te ontwikkelen dat studenten helpt om dat gesprek goed voorbereid in te gaan en daarin hun eigen belangen te behartigen.”
Eindresutaat zijn twee sets kaarten met vragen. Op de eerste set staan vragen die de student zichzelf ter voorbereiding op het gesprek kan stellen, bijvoorbeeld: Hoeveel uur per week moet ik aan mijn opleiding besteden? Ben ik me ervan bewust dat ik het risico neem om studievertraging op te lopen? Wat zijn mijn ontwikkelpunten als leraar? De andere set bestaat uit vragen die de student tijdens het gesprek kan stellen, bijvoorbeeld: Hoe wordt mijn studie gefaciliteerd vanuit school? Wie monitort of begeleidt mij in de praktijk? Wat gebeurt er als ik later afstudeer dan gepland?
“Het was leerzaam om ons te verplaatsen in de student en ons op basis daarvan af te vragen hoe we de student weerbaar kunnen maken in zo’n gesprek”, vertelt Ria. “Dat is goed gelukt, denk ik. Ik heb het product gepresenteerd in een bijeenkomst met onze school- en instituutsopleiders en daar werd het warm ontvangen. We hebben afgesproken dat we het product gaan gebruiken en dat we het op basis van de ervaringen gaan doorontwikkelen.”
Ook Erwin en Caroline gaan de kaartenset in hun partnerschappen gebruiken. “Omdat het zo’n concreet product is, zal dat niet zo moeilijk zijn”, zegt Caroline. “Veelomvattender en tijdrovender is het om in je partnerschap een kwaliteitscultuur te creëren. Dat was het grote thema van het LOCK-traject in het kader waarvan de producten zijn ontwikkeld. We hebben daar in het traject van de experts mooie inhoudelijke handvatten voor gekregen, maar een kwaliteitscultuur ‘voer je niet even in’; dat is een langdurig traject.” Ria bevestigt dat: “Ik ben me bewuster geworden van het feit dat een kwaliteitscultuuriets wezenlijk anders is dan ‘regelmatig meten en enquêtes afnemen’. Als er sprake is van een kwaliteitscultuur, ben je elke dag bezig met kwaliteit.”
Zo’n 70 professionals uit de wereld van het Samen Opleiden namen deel aan het LOCK-traject (2022-2023), georganiseerd door het Platform Samen Opleiden en Professionaliseren. Doel van dit traject was de kwaliteitscultuur in partnerschappen Samen Opleiden een impuls te geven. In de periodes tussen de vier plenaire bijeenkomsten in, werkten de deelnemers in groepjes aan een bepaald zelfgekozen vraagstuk. Ze deden dat onder meer door een product te ontwikkelen dat bijdraagt aan de oplossing van dat vraagstuk. De groepjes werden daarbij ondersteund door drie experts – Miranda Timmermans, Myrte Legemaate en Gonnie Niemeijer – die ook een bijdrage leverden aan de plenaire LOCK-bijeenkomsten. De groepjes hebben acht mooie producten opgeleverd, zodat ook andere partnerschappen kunnen profiteren van de opbrengsten van het LOCK-traject.
