BLOG Lesvoorbereidingsformulieren

Met een aantal collega’s hebben we het idee opgevat om aan de hand van beschikbare lesvoorbereidingsformulieren het fenomeen ‘lesvoorbereidingsformulier’ eens kritisch onder de loep te nemen. We stellen ons vragen als: waartoe dient het? Voor wie vult een student het in? Waarom vullen wij als lerarenopleiders zo’n formulier nooit (?) in (teach as you preach)?

De eerste ontdekking was dat een beperkte speurtocht wel 20 (!) verschillende varianten van lesvoorbereidingsformulieren opleverde. Er blijken formulieren te zijn voor de verschillende niveaus in de lerarenopleiding (eerste, hogere jaars), voor verschillende soorten studenten (voltijd, deeltijd, zij-instroom, kop-opleiding), voor verschillende vakken (wiskunde, Nederlands, geschiedenis etc.), voor verschillende didactieken (samenwerkend leren, directe instructie, ICT) en vaak hanteren opleidingsscholen ook nog eigen lesvoorbereidingsformulieren. Voor ons bleek al snel dat het een bomen-bos verhaal was en dat de Waartoe? –vraag heel relevant is.

Lesvoorbereidingsformulieren dienen vaak twee leerprocessen: die van de leerlingen, en die van de student. Zo is er ruimte voor zowel lesdoelen en lesopzet, als ruimte voor leervragen van de student. Vaak is er in de lesvoorbereidingsformulieren een onderdeel gereserveerd voor de evaluatie, en dat kan zowel de evaluatie op de leervragen va de student zijn, maar ook op het lesverloop. Bovendien kan het zowel een zelfevaluatie zijn, als evaluatie van de observator, bijvoorbeeld de werkplekbegeleider. En dan wordt het doel van een lesvoorbereidingsformulier diffuus: voor wie vult een student dit in? Voor zichzelf, zodat hij er een les mee kan geven, of voor zijn opleider, ter verantwoording van zijn voorbereiding en verloop van de les? We constateerden dat een student dit niet voor zichzelf zal invullen, omdat de formulieren niet werken als draaiboek voor een les. Daarvoor is het veel handiger om een eigen format te hanteren dat jou helpt om goed te weten wat je plannen zijn, zodanig dat als je het draaiboek van vorig jaar erbij pakt, je de les met enige aanpassingen nogmaals kunt uitvoeren. Dat is ook de reden dat leraren en lerarenopleiders op dit vlak niet snel het goede voorbeeld zullen geven, omdat voor hen alleen het doel van een hulpmiddel bij het uitvoeren van de les nog relevant is.

We gaan graag met onze collega’s in gesprek over het doel, nut en (theoretische) verantwoording van het gebruik van lesvoorbereidingsformulieren. We willen toe naar een eenvoudig basisformulier, dat qua lay-out herkenbaar is. Collega’s, studenten en scholen kunnen vervolgens naar hartenlust gaan variëren en het zich eigen maken.

Over Mariëlle Theunissen

Mariëlle Theunissen is onderwijskundige en voltooide haar doctoraal opleiding Onderwijskunde aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. In 1995 promoveerde zij op een proefschrift naar samenwerking tussen onderwijsorganisaties. Tijdens en na haar promotie werkte Mariëlle als lerarenopleider aan de lerarenopleiding van de Radboud Universiteit Nijmegen en Hogeschool Rotterdam. Tevens is zij docent muziek en CKV aan het Alfrink College in Zoetermeer en is zij betrokken bij de ontwikkeling van de Opleidingsschool Haaglanden.