Het Steunpunt Opleidingsscholen VO heeft nieuwe katernen gepubliceerd in de serie Verdieping van de Kwaliteitsreeks. Alle zes de publicaties zijn van de hand van Anje Ros en Jeroen Onstenk en kunt u hieronder gratis downloaden.
Praktijkonderzoek speelt een steeds belangrijker rol in opleidingsscholen. Dit katern gaat in op de vraag hoe praktijkonderzoek kan bijdragen aan choolontwikkeling. Er zijn drie belangrijke functies van onderzoek die daarbij een rol spelen: de feedbackfunctie, de ontwerpfunctie en de dialoogfunctie. Download
Onderzoek is van essentieel belang voor een opleidingsschool. Elke student moet op de opleidingsschool een afstudeeronderzoek uitvoeren, dat van belang is voor de ontwikkeling van de competenties van de student, maar – als het goed is – ook meerwaarde heeft voor de school (Koster en Onstenk, 2009). Dit katern gaat in op de rol van (student)onderzoek in de opleidingsschool. Download
De ontwerpfunctie van onderzoek draagt bij aan de verbetering van het curriculum en levert een bijdrage aan de oplossing van problemen in de onderwijspraktijk. Dit katern gaat nader in op ontwerpgericht onderzoek en behandelt de drie fasen van dergelijk onderzoek. Download
Het proces van praktijkonderzoek kan leiden tot inhoudelijke gesprekken tussen leraren. We noemen dit de ‘dialoogfunctie van onderzoek.’ Deze dialoogfunctie kan veel opleveren, maar dat gaat niet vanzelf. Dit katern bespreekt vijf aspecten die de dialoogfunctie van praktijkonderzoek versterken. Download
De resultaten van praktijkonderzoek kunnen leiden tot onderwijsverbeteringen in de school. We noemen dit de feedbackfunctie van onderzoek. De auteurs geven in dit katern vijf aanbevelingen waarmee de school kan bevorderen dat de onderzoeksresultaten daadwerkelijk leiden tot onderwijsverbetering. Download
Dit katern gaat in op de vraag hoe het leren van de aanstaande leraar op de werkplek kan worden (h) erkend, georganiseerd, begeleid en gestimuleerd. We bespreken een aantal aspecten waar scholen zich op kunnen richten om het leren van studenten, en trouwens ook van de leraren, effectief in te richten. Uitgangspunt is dat leren in een werksituatie een eigen logica en dynamiek heeft, bepaald door de karakteristieken van de school als werkomgeving. Download
Benieuwd naar katernen over dit onderwerp gericht op het PO, dan adviseren wij u onderstaande publicaties:
Dit katern uit de Kwaliteitsreeks PO beschrijft de ontstaansgeschiedenis, de doelen en de functies van de opleidingsschool. De auteurs behandelen verschillende modellen van opleidingsscholen, kritische succesfactoren en kwaliteitsstandaarden. Download
Leren op de werkplek staat centraal in opleiden in de school. Dit katern door Eric Verbiest beschrijft hoe je de kwaliteit van de werkplek, waar niet alleen wordt gewerkt maar ook wordt geleerd, voorop zet. Het gaat daarbij zowel om het leren van de studenten als om het leren van de zittende leerkrachten. Download
Hoe kan praktijkonderzoek werkelijk bijdragen aan duurzame schoolontwikkeling? Dit katern behandelt verschillende factoren die hierbij van belang zijn, zoals de feedbackfunctie, de dialoogfunctie en de organisatie van het onderzoek. Ook vindt u criteria voor de bruikbaarheid van de onderzoeksresultaten en de wijze waarop praktijkonderzoek kan bijdragen aan schoolontwikkeling. Download
Door de feedbackfunctie van onderzoek leiden de resultaten van onderzoek in de school tot de implementatie van onderwijsverbeteringen. Voor de feedbackfunctie van onderzoek zijn de volgende factoren belangrijk, zoals de keuze van het onderzoeksthema, de samenstelling van de onderzoeksgroep, kwaliteitsborging, bruikbare aanbevelingen en een goede implementatie van de resultaten. Download
Door de dialoogfunctie van onderzoek leidt het onderzoeksproces tot reflectie en inhoudelijke gesprekken tussen leraren. Dit katern beschrijft hoe de school deze dialoog kan organiseren en versterken. Van belang zijn: een onderzoekende houding van leraren, reflectieve vragen stellen, een professionele cultuur, betrokkenheid van de schoolleiding en de relatie tussen de dialoog en het onderzoek. Download
Onderzoek kan op twee manieren bijdragen aan schoolontwikkeling: via de feedbackfunctie en via de dialoogfunctie. Praktijkonderzoek kan een middel zijn voor duurzame schoolontwikkeling en professionalisering, waarbij studenten een belangrijke rol kunnen spelen. Onderzoek doen is echter geen primaire taak van leraren. Bovendien hebben veel leraren hiermee nog weinig ervaring. Daarom vragen veel scholen zich af: hoe zorgen we ervoor dat praktijkonderzoek onderdeel wordt van onze schoolcultuur? Daarover gaat dit katern. Download
