Het Steunpunt Opleidingsscholen brengt voor het primair onderwijs de Kwaliteitsreeks uit: een serie katernen over verschillende thema’s binnen Opleiden in de School. Deze katernen hebben het doel om de kennis die er is samen te vatten, te bundelen en te delen met de praktijk. De auteurs van deze uitgaven zijn lectoren en hoogleraren die actief zijn op het terrein van Opleiden in de school, zoals Paul Hennissen, Jeroen Onstenk, Miranda Timmermans, Anje Ros, Eric Verbiest en Marjan Vermeulen.
Opleiden in de school – de context
Dit kwaliteitskatern beschrijft de ontstaansgeschiedenis, de doelen en de functies van de opleidingsschool. De auteurs behandelen verschillende modellen van opleidingsscholen, kritische succesfactoren en kwaliteitsstandaarden. Download hier
De focus: leren op de werkplek
Bij opleiden in de school staat het leren op de werkplek centraal. Welke eisen moeten aan de werkplek worden gesteld? Eric Verbiest bespreekt belangrijke condities voor werkplekleren. Werkplekleren kan verschillende vormen hebben. Om verschillende typen te onderscheiden, wordt het werkplekleren getypeerd aan de hand van dimensies. Download hier
Schoolontwikkeling door praktijkonderzoek
Hoe kan praktijkonderzoek werkelijk bijdragen aan duurzame schoolontwikkeling? Dit katern behandelt verschillende factoren die hierbij van belang zijn, zoals de feedbackfunctie, de dialoogfunctie en de organisatie van het onderzoek. Ook vindt u criteria voor de bruikbaarheid van de onderzoeksresultaten. De wijze waarop praktijkonderzoek kan bijdragen aan schoolontwikkeling. Download hier
Bruikbare onderzoeksresultaten: feedback door onderzoek
Door de feedbackfunctie van onderzoek leiden de resultaten van onderzoek in de school tot de implementatie van onderwijsverbeteringen. Voor de feedbackfunctie van onderzoek zijn de volgende factoren belangrijk, zoals de keuze van het onderzoeksthema, de samenstelling van de onderzoeksgroep, kwaliteitsborging, bruikbare aanbevelingen en een goede implementatie van de resultaten. Download hier
Leraren in gesprek: dialoog door onderzoek
Door de dialoogfunctie van onderzoek leidt het onderzoeksproces tot reflectie en inhoudelijke gesprekken tussen leraren. Dit katern beschrijft hoe de school deze dialoog kan organiseren en versterken. Van belang zijn: een onderzoekende houding van leraren, reflectieve vragen stellen, een professionele cultuur, betrokkenheid van de schoolleiding en de relatie tussen de dialoog en het onderzoek. Download hier
Organisatie van praktijkonderzoek
Onderzoek kan op twee manieren bijdragen aan schoolontwikkeling: via de feedbackfunctie en via de dialoogfunctie. Praktijkonderzoek kan een middel zijn voor duurzame schoolontwikkeling en professionalisering, waarbij studenten een belangrijke rol kunnen spelen. Onderzoek doen is echter geen primaire taak van leraren. Bovendien hebben veel leraren hiermee nog weinig ervaring. Daarom vragen veel scholen zich af: hoe zorgen we ervoor dat praktijkonderzoek onderdeel wordt van onze schoolcultuur? Daarover gaat dit katern. Download hier
Scan Onderzoekscultuur in de school
De scan ‘Onderzoekscultuur in de school’ is bedoeld voor scholen die onderzoek in de school willen benutten om zich te ontwikkelen tot een professionele leergemeenschap. Dit is een leergemeenschap met leraren die een lerende, onderzoekende houding hebben en waarin alles erop is gericht om leerprocessen van leerlingen onderbouwd te verbeteren (evidence-informed handelen en beleid). Download hier
Het werkplekcurriculum in de school: leren op de werkplek
Dit katern gaat in op leren op de werkplek als kern van het werkplekcurriculum. Het beschrijft wat scholen in de organisatie van werkactiviteiten kunnen doen om het leren van studenten, en ook van hun eigen leerkrachten, effectief in te richten. We bespreken twee belangrijke aspecten van de werkplek als leeromgeving: 1. De leermogelijkheden van het werk (‘affordances’) 2. De rol van de student/beginnende leerkracht (‘agency’). Download hier
De organisatie van de begeleiding en beoordeling van het werkplekleren
Lerarenopleiders die studenten op de werkplek begeleiden en beoordelen hebben allerlei benamingen. Niet altijd is even duidelijk wie een student vanuit welke positie begeleidt of beoordeelt. Om meer duidelijkheid te creëren over wie wat doet, is het nodig om een ordening te maken in de posities van de begeleiders en beoordelaars van aanstaande leraren. In dit katern worden enkele modellen c.q. instrumenten besproken, die opleidingsscholen kunnen gebruiken om de begeleiding en beoordeling op de werkplek te professionaliseren. Download hier
Schoolontwikkeling
De school speelt een rol in de opleiding van aanstaande leerkrachten via stages. Maar met de introductie van ‘Opleiden in de school’ is het belang van de school als leerplek toegenomen. Om er voor te zorgen dat leraren in opleiding daadwerkelijk meer in de praktijk leren, is één van de eisen die worden gesteld aan de partnerschappen Opleiden in de school dat minimaal 40% van de opleiding in de praktijk plaatsvindt. In dit katern vind u meer informatie over hoe dit in de praktijk wordt vorm gegeven. Download hier
HRM beleid gericht op werkplekleren
De afgelopen jaren lag de focus van de overheid op de zogeheten ‘kwantitatieve en kwalitatieve lerarentekorten’, zo ook voor het ‘opleiden in de school’. Opleiden in de school was erop gericht om het lerarentekort tegen te gaan en de kwaliteit van leraren te verhogen. Vaak wordt er echter onvoldoende nagedacht over de manier waarop scholen het samen leren in en onderzoeken van de eigen praktijk kunnen vormgeven en faciliteren. Dit katern gaat in op de vraag: op welke wijze kan het HRM-beleid het werkplekleren van beginnende en zittende leraren stimuleren? Download hier
