vo
Kwaliteitsreeks
Hoe word je een inspirerende vakdidactisch begeleider, die een leraar in opleiding weet uit te dagen om zich vakdidactisch verder te ontwikkelen? Fred Janssen en Nelleke Belo bieden in het katern ‘Vakdidactische begeleiding en Samen Opleiden’ verschillende begeleidingsvormen en praktisch gereedschap gericht op de versterking van de vakdidactische competenties van (nieuwe) leraren. Datum: februari 2018
vo
Kwaliteitsreeks
Dit katern van Chris Kroeze presenteert door onderzoek opgeleverde inzichten naar de begeleiding van het werkplekleren van studenten in opleiding (Kroeze, 2014; Kroeze & Van Veen, 2017). Partnerschappen Samen Opleiden kunnen deze inzichten gebruiken voor het (verder) ontwikkelen van begeleidings- en opleidingsprogramma’s. Een belangrijk inzicht is dat het zinvol is om daarbij de begeleiding centraal te stellen en niet de begeleider. Datum: oktober 2017
po
vo
Kwaliteitsreeks
De scan Opleiden in de school is bedoeld voor opleidingsscholen die het opleiden in de school willen benutten om zich te ontwikkelen tot een professionele leergemeenschap, waarin het leren van elkaar gericht op onderwijsverbetering centraal staat. Het instrument is een zelfevaluatie-instrument: scholen kunnen dit instrument zelfstandig gebruiken om de eigen positie te bepalen en acties voor verdere schoolontwikkeling te ondernemen.
po
vo
Kwaliteitsreeks
In academische opleidingsscholen voeren studenten hun afstudeeronderzoek uit in de school met het doel daar zelf van te leren en waar mogelijk een bijdrage te leveren aan schoolontwikkeling. Hierbij hebben studenten vaak te maken met onderzoeksbegeleiders vanuit de school en vanuit de lerarenopleiding. In dit katern beschrijven Janneke van der Steen en Helma Oolbekkink-Marchand hoe dit samen begeleiden – en soms ook samen beoordelen – van afstudeeronderzoek in zijn werk gaat en wat hierbij belangrijke aandachtspunten zijn.
po
vo
Kwaliteitsreeks
De scan ‘Onderzoekscultuur in de school’ is bedoeld voor scholen die onderzoek in de school willen benutten om zich te ontwikkelen tot een professionele leergemeenschap. De scan bestaat uit acht aspecten. Per aspect is er een interventiekaart ontwikkeld met interventies om het betreffende aspect te versterken. Elke kaart benoemt interventies op organisatieniveau en interventies op cultuurniveau. In deze katernen worden de interventiekaarten behandeld en worden enkele goede voorbeelden gegeven van scholen die met de interventiekaarten werken.
po
vo
Kwaliteitsreeks
De scan ‘Onderzoekscultuur in de school’ is bedoeld voor scholen die onderzoek in de school willen benutten om zich te ontwikkelen tot een professionele leergemeenschap. Het is een zelfevaluatie-instrument: scholen kunnen dit instrument zelfstandig gebruiken om de eigen positie te bepalen en acties voor verdere schoolontwikkeling te ondernemen. De scan bestaat uit acht aspecten. Per aspect is er een interventiekaart ontwikkeld met interventies om het betreffende aspect te versterken.
vo
Kwaliteitsreeks
Dit katern legt de verbinding tussen inzichten vanuit het HRM-beleid en de professionele ontwikkeling van leraren gedurende de loopbaan. Het reikt bouwstenen aan waarmee opleidingsscholen een gemeenschappelijke basis kunnen creëren voor ‘een cultuur van leren’. Van: Ton Roelofs.
po
vo
Kwaliteitsreeks
Besturen spelen een belangrijke rol bij het opleiden in de school. De mate waarin besturen verantwoordelijkheid nemen, verschilt sterk. Dit katern, geschreven door Anje Ros en Brigit van Rossum, presenteert een instrument voor samenwerkingsverbanden Opleiden in de school om met de participerende besturen het gesprek aan te gaan over de vraag wie welke rol op welke domeinen vervult. Zowel stuurgroepen van samenwerkingsverbanden als individuele besturen die meer zicht willen krijgen op hun positie in het samenwerkingsverband, kunnen dit instrument gebruiken.
vo
Kwaliteitsreeks
Praktijkonderzoek speelt een steeds belangrijker rol in opleidingsscholen. Dit katern gaat in op de vraag hoe praktijkonderzoek kan bijdragen aan schoolontwikkeling. Er zijn drie belangrijke functies van onderzoek die daarbij een rol spelen: de feedbackfunctie, de ontwerpfunctie en de dialoogfunctie. Van: Anje Ros en Jeroen Onstenk
vo
Kwaliteitsreeks
De resultaten van praktijkonderzoek kunnen leiden tot onderwijsverbeteringen in de school. We noemen dit de feedbackfunctie van onderzoek. De auteurs geven in dit katern vijf aanbevelingen waarmee de school kan bevorderen dat de onderzoeksresultaten daadwerkelijk leiden tot onderwijsverbetering. Van: Anje Ros en Jeroen Onstenk
vo
Kwaliteitsreeks
Het proces van praktijkonderzoek kan leiden tot inhoudelijke gesprekken tussen leraren. We noemen dit de ‘dialoogfunctie van onderzoek.’ Deze dialoogfunctie kan veel opleveren, maar dat gaat niet vanzelf. Dit katern bespreekt vijf aspecten die de dialoogfunctie van praktijkonderzoek versterken. Van: Anje Ros en Jeroen Onstenk
vo
Kwaliteitsreeks
Dit katern gaat in op de vraag hoe het leren van de aanstaande leraar op de werkplek kan worden (h)erkend, georganiseerd, begeleid en gestimuleerd. We bespreken een aantal aspecten waar scholen zich op kunnen richten om het leren van studenten, en trouwens ook van de leraren, effectief in te richten. Uitgangspunt is dat leren in een werksituatie een eigen logica en dynamiek heeft, bepaald door de karakteristieken van de school als werkomgeving. Van: Anje Ros en Jeroen Onstenk
vo
Kwaliteitsreeks
Onderzoek is van essentieel belang voor een opleidingsschool. Elke student moet op de opleidingsschool een afstudeeronderzoek uitvoeren, dat van belang is voor de ontwikkeling van de competenties van de stu¬dent, maar – als het goed is – ook meerwaarde heeft voor de school (Koster en Onstenk, 2009). Dit katern gaat in op de rol van (student)onderzoek in de opleidingsschool. Van: Anje Ros en Jeroen Onstenk
vo
Kwaliteitsreeks
De ontwerpfunctie van onderzoek draagt bij aan de verbetering van het curriculum en levert een bijdrage aan de oplossing van problemen in de onderwijspraktijk. Dit katern gaat nader in op ontwerpgericht on¬derzoek en behandelt de drie fasen van dergelijk onderzoek. Van: Anje Ros en Jeroen Onstenk
po
vo
Kwaliteitsreeks
Twee katernen met als doel meer duidelijkheid te verschaffen in de spraakverwarring over onderzoek in de school en over de functie van onderzoek voor het professionele leren van schooldirecteuren en (aanstaande) leraren. Het eerste katern gaat in op de overeenkomsten en verschillen tussen leren en onderzoeken. In het tweede katern wordt besproken wat de wetenschappelijke onderzoeksliteratuur zegt over professioneel leren in het onderwijs. Auteur: Sanneke Bolhuis
po
Kwaliteitsreeks
Lerarenopleiders die studenten op de werkplek begeleiden en beoordelen hebben allerlei benamingen. Niet altijd is even duidelijk wie een student vanuit welke positie begeleidt of beoordeelt. Om meer duidelijkheid te creëren over wie wat doet, is het nodig om een ordening te maken in de posities van de begeleiders en beoordelaars van aanstaande leraren. In dit katern worden enkele modellen c.q. instrumenten besproken, die opleidingsscholen kunnen gebruiken om de begeleiding en beoordeling op de werkplek te professionaliseren. Van: Paul Hennissen
po
Kwaliteitsreeks
Onderzoek kan op twee manieren bijdragen aan schoolontwikkeling: via de feedbackfunctie en via de dialoogfunctie. Praktijkonderzoek kan een middel zijn voor duurzame schoolontwikkeling en professionalisering, waarbij studenten een belangrijke rol kunnen spelen. Onderzoek doen is echter geen primaire taak van leraren. Bovendien hebben veel leraren hiermee nog weinig ervaring. Daarom vragen veel scholen zich af: hoe zorgen we ervoor dat praktijkonderzoek onderdeel wordt van onze schoolcultuur? Daarover gaat dit katern. Van: Anje Ros
po
Kwaliteitsreeks
De afgelopen jaren lag de focus van de overheid op de zogeheten ‘kwantitatieve en kwalitatieve lerarentekorten’, zo ook voor het ‘opleiden in de school’. Opleiden in de school was erop gericht om het lerarentekort tegen te gaan en de kwaliteit van leraren te verhogen. Vaak wordt er echter onvoldoende nagedacht over de manier waarop scholen het samen leren in en onderzoeken van de eigen praktijk kunnen vormgeven en faciliteren. Dit katern gaat in op de vraag: op welke wijze kan het HRM-beleid het werkplekleren van beginnende en zittende leraren stimuleren? Van: Marjan Vermeulen en Marieke Versloot
po
Kwaliteitsreeks
De school speelt een rol in de opleiding van aanstaande leerkrachten via stages. Maar met de introductie van ‘Opleiden in de school’ is het belang van de school als leerplek toegenomen. Om er voor te zorgen dat leraren in opleiding daadwerkelijk meer in de praktijk leren, is één van de eisen die worden gesteld aan de partnerschappen Opleiden in de school dat minimaal 40% van de opleiding in de praktijk plaatsvindt. In dit katern vind u meer informatie over hoe dit in de praktijk wordt vorm gegeven. Van: Eric Verbiest
po
Kwaliteitsreeks
Dit katern gaat in op leren op de werkplek als kern van het werkplekcurriculum. Het beschrijft wat scholen in de organisatie van werkactiviteiten kunnen doen om het leren van studenten, en ook van hun eigen leerkrachten, effectief in te richten. We bespreken twee belangrijke aspecten van de werkplek als leeromgeving: 1. De leermogelijkheden van het werk (‘affordances’) 2. De rol van de student/beginnende leerkracht (‘agency’). Van: Jeroen Onstenk
vo
Kwaliteitsreeks
De afgelopen jaren is in het beleid rondom de lerarenopleiding veel aandacht geweest voor het organiseren en verbeteren van samenwerkingsrelaties tussen scholen en lerarenopleidingen. Daarmee is een flinke slag gemaakt; het wordt nu tijd de aandacht te richten op het leren van aanstaande leraren op en van de werkplek. Deze publicatie informeert opleiders over enkele actuele en relevante thema’s betreffende de potentie van de werkplek als leerplek en de aard van het werkplekleren van aanstaande leraren. Van: Bob Koster en Han Leeferink
po
Kwaliteitsreeks
Leren op de werkplek staat centraal in opleiden in de school. Dit katern door Eric Verbiest beschrijft hoe je de kwaliteit van de werkplek, waar niet alleen wordt gewerkt maar ook wordt geleerd, voorop zet. Het gaat daarbij zowel om het leren van de studenten als om het leren van de zittende leerkrachten. Van: Eric Verbiest
po
Kwaliteitsreeks
Dit katern uit de Kwaliteitsreeks PO beschrijft de ontstaansgeschiedenis, de doelen en de functies van de opleidingsschool. De auteurs behandelen verschillende modellen van opleidingsscholen, kritische succesfactoren en kwaliteitsstandaarden. Van: Eric Verbiest en Miranda Timmermans
po
Kwaliteitsreeks
Samen Opleiden voor de toekomst gaat over een leven lang leren in het beroep. De HAN Pabo en een groot aantal schoolbesturen in de regio investeren samen in deze ontwikkeling. Waarom? Omdat wij gezamenlijk menen dat samenwerking noodzakelijk is voor doorontwikkeling, en daarmee voor toekomstbestendig onderwijs.
po
Kwaliteitsreeks
In dit Praktijk In-Zicht katern wordt nader ingegaan op het Zelfevaluatiekader samen (academisch) opleiden (ZEK). De partners samen opleiden kunnen hiermee in beeld brengen in hoeverre zij de verantwoordelijkheid voor samen opleiden delen (huidige situatie) en willen delen (gewenste situatie). Via praktijkillustraties wordt dit geïllustreerd.
mbo
Kwaliteitsreeks
Dit Praktijk In-Zicht katern van de hand van dr Ilya Zitter gaat nader in op het samen opleiden in het mbo. Wat is kenmerkend voor het mbo? Welke gevolgen heeft dat voor (de opleiding van) docenten? En wat komt er kijken bij samen opleiden voor het mbo? Datum: maart 2018
po
Kwaliteitsreeks
De stuurgroep van het Partnerschap Opleiden in de School (POS) vroeg aan het project ‘Versterking Samenwerking Lerarenopleidingen en Scholen’ om een aanpak te ontwikkelen waarin de persoonlijke ontwikkeling van de starter centraal staat, de gewenste begeleiding is beschreven van¬uit de visie van de school als professionele leerge¬meenschap, en die past binnen de kaders van het ministerie van OCW. In deze katern leest u hier alles over. Van: Partnerschap Opleiden in de School
vo
Kwaliteitsreeks
De drie pijlers van de Regionale Opleidingsschool Amstelland zijn: ‘Samen opleiden’, ‘Samen professionaliseren’ en ‘Samen onderzoeken’. Om dit tot een succes te maken, is draagkracht vanuit de hele opleidingsschool noodzakelijk. Daarom hebben alle partners binnen ROSA een uitvoerende rol.
vo
Kwaliteitsreeks
Een aantrekkelijk en relevant scholingsaanbod realiseren voor leraren in opleiding, beginnende én ervaren leraren, onderwijsondersteuners en leidinggevenden. Ofwel, stimuleren en faciliteren dat medewerkers een leven lang leren. Dat is de inzet van het Virtueel ontwikkelingscentrum (VOC) van de Gelderse Onderwijsgroep Quadraam. Deze brochure beschrijft de werkwijze van het VOC van Quadraam en de verbinding met de AOQ.
vo
Kwaliteitsreeks
Professionalisering van werkplekbegeleiders is sinds schooljaar 2013-2014 een belangrijk speerpunt van de Academische Opleidingsschool Alliantie VO & Notre Dame. De opleidingsschool ontwikkelde in samenwerking leerzame workshops voor werkplekbegeleiders, die dit schooljaar (2016-2017) voor de vierde keer worden aangeboden en uitgevoerd. Dit katern beschrijft het waarom, wat en hoe van dit professionaliseringsaanbod en benoemt succesfactoren en aandachtspunten. De tekst is geschreven op basis van een interview met Sofie Eisenburger, projectleider van de Academische Opleidingsschool Alliantie VO & Notre Dame.
vo
Kwaliteitsreeks
Hoe stimuleren en ondersteunen we studenten om tijdens het werkplekleren theorie en praktijk op een natuurlijke manier te integreren, zodat zij goede docenten worden? Die vraag heeft de Academische Opleidingsschool Alliantie VO & Notre Dame beantwoord met de ontwikkeling van de zogenoemde ‘leerroutekaart’, een werkwijze die studenten ondersteunt om een natuurlijk leerproces te doorlopen. Leerwerktaken en reflectie spelen een belangrijke rol in de werkwijze. Om goede docenten te worden, voeren studenten van studiejaar 2 en 3 tijdens het werkplekleren leerwerktaken uit, waarin zij theorie en praktijk met elkaar verbinden. Dit katern beschrijft de werkwijze. De tekst is geschreven op basis van een interview met Audrey de Booij, instituutsopleider van Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN).
mbo
Kwaliteitsreeks
Het werkveld waarvoor tweedegraads studenten worden opgeleid bestaat uit meer dan alleen scholen voor voortgezet onderwijs. Ook het mbo heeft baat bij goed opgeleide docenten. Daarom lopen studenten bij opleidingsschool RPO Rijnmond ook stage in het mbo. Dat is mogelijk omdat ROC Zadkine Spijkenisse in deze opleidingsschool participeert. Dit katern gaat nader in op de samenwerking met het mbo. De tekst is geschreven op basis van een interview met Liesbeth Bloeme, coördinator RPO Rijnmond, en Cynthia van Brussel, schoolcoördinator RPO Rijnmond en teamleider bij Zadkine Spijkenisse.
vo
Kwaliteitsreeks
Lesson Study is een van oorsprong Japanse professionaliseringsbenadering waarin docenten gezamenlijk lessen voorbereiden, observeren en nabespreken. In steeds meer landen is de methode populair en ook in Nederland is er de laatste vijf jaar veel belangstelling voor de toepassing van Lesson Study, ook in de lerarenopleiding. Zo ook bij de universitaire lerarenopleiding in Groningen. Dit katern beschrijft de ervaringen met en de opbrengsten van de werkwijze. De tekst is geschreven op basis van een interview met Carien Bakker, vakdidacticus Nederlands van de opleiding voor eerstegraads docenten Nederlands van de Rijksuniversiteit Groningen (RuG).
vo
Kwaliteitsreeks
SAMEN professioneel opleiden: dat is het motto van de Almeerse Academische Opleidingsschool. In de praktijk betekent dit onder meer dat er wordt gewerkt met één opleidingsconcept, één opleidingscurriculum en een uniforme beoordelingsprocedure voor alle tweedegraads studenten. Dit katern gaat in op de beoordelingsprocedure. Waarom is gekozen voor een uniforme aanpak? Hoe ziet de beoordelingsprocedure eruit? De tekst is geschreven op basis van een interview met Ria Rigter, projectleider van de AAOS en Fanny Rietveld, schoolopleider van De Meergronden in Almere.
po
Kwaliteitsreeks
Theoretische kennis en de praktijkervaringen van studenten zoveel mogelijk met elkaar verweven en verbinden. Dat is de inzet van het curriculum van de Nieuwste Pabo in Sittard dat in samenwerking met het veld is ontwikkeld. In dit katern beschrijft Paul Hennissen dit nieuwe curriculum, waarin de zogenoemde ABC-ritmiek, online bloggen, intersubjectief beoordelen en leren van elkaar in communities centraal staan.
po
Kwaliteitsreeks
Maarten Haalboom en Edmée Suasso beschrijven in dit katern hoe zij binnen het partnerschap de diversiteit in hun regionale netwerk tegenkomen. Tevens hoe, door het herkennen en erkennen van deze verschillen, het mogelijk is om van en met elkaar te leren in alle lagen van de organisatie.
po
Kwaliteitsreeks
Deze katern van Jeannette Geldens gaat over het omgaan met ‘professionele identiteitsspanning’: wat je als persoon belangrijk vindt (aardig gevonden worden door je leerlingen) botst met wat je belangrijk vindt in het werk (streng zijn). Veel leraren, en zeker aanstaande en beginnende leraren, hebben last van zulke spanningen.
po
vo
Publicaties & Links
Het nieuwe kader en protocol van de NVAO op basis waarvan de eerste lichting aspirant-opleidingsscholen PO, VO en MBO beoordeeld gaan worden. De beoordelingsprocedure is herzien o.a. op basis van de evaluatie van de werkwijze in de periode 2009-2016.
po
vo
Publicaties & Links
Welke gevolgen heeft krimp voor het samen opleiden in een regio? Hoe kunnen samenwerkende opleidingen en scholen bijdragen aan schoolontwikkeling? En hoe werken partnerschappen aan regionale verbreding van het samen opleiden? Onder meer deze vragen komen aan de orde in deze publicatie, die acht thema’s behandelt waarmee samen opleiden in een bredere context wordt geplaatst. Over elk thema komen een expert, een betrokkene uit het vo en een betrokkene uit het po aan het woord. Zij leggen de vinger op herkenbare dilemma’s van het samen opleiden en komen met verrassende en creatieve oplossingen. Datum: februari 2018
vo
Publicaties & Links
Het Steunpunt Opleidingsscholen VO en het ministerie van OCW zoeken nieuwe manieren om leraren-in-opleiding die niet op een opleidingsschool stage lopen, ook te laten profiteren van de kennis en inzichten die zijn opgedaan in opleidingsscholen. Uit het verkennend onderzoek van het Kohnstamm Instituut onder zes partnerschappen komt naar voren dat zij weinig actief kennis delen met scholen die niet zijn aangesloten bij hun partnerschap.
po
vo
mbo
Instrumenten
Het ‘Kijkkader voor praktijken van samen opleiden’ is een hulpmiddel om binnen uw opleidingsschool het gesprek over opleidingspraktijken op gang te brengen: Waar zijn we tevreden over? Wat willen we (verder) ontwikkelen? U kunt met het kijkkader – dat bestaat uit negen ijkpunten met deelvragen – bestaande praktijken analyseren en verbeteren en nieuwe praktijken ontwerpen.
po
Publicaties & Links
Overal in het land werken scholen en opleidingsinstituten aan begeleidingsprogramma’s voor beginnende leraren. Dit boek – een publicatie van het Steunpunt Opleidingsscholen in samenwerking met de PO-Raad – presenteert vijftien voorbeelden van inductieprogramma’s met verschillende invalshoeken, een verschillende aanpak en verschillende activiteiten. Juist dat maakt dit boek tot een rijke inspiratiebron voor iedereen die zich bezighoudt met de begeleiding van beginnende leraren. Datum: oktober 2017.
po
vo
Publicaties & Links
Een beroepsbeeld voor de leraar: deze publicatie gaat over ontwikkelrichtingen, loopbaanmogelijkheden en groei van leraren in het onderwijs. De notitie is het resultaat van diverse bijeenkomsten met betrokkenen bij het voortgezet onderwijs: leraren, studenten, lerarenopleiders, schoolbestuurders,
schoolleiders en beleidsondersteuners.
po
vo
Instrumenten
In gesprek over de toekomst van Samen Opleiden en Professionaliseren? Benut dan de discussiekaarten van dit instrument die zijn ontwikkeld door lectoren betrokken bij Samen Opleiden. Het instrument helpt om de visie op samen opleiden, samen onderzoeken en de doorgaande lijn van opleiding en professionalisering aan te scherpen en binnen het partnerschap door te ontwikkelen.
vo
Praktijkvoorbeelden
Deel 2 uit de reeks Samen leraren opleiden: Parels uit de praktijk. In deze bundel vindt u negentien goede praktijkvoorbeelden van samen opleiden. Opleidingsscholen kunnen deze good practices gebruiken als inspiratiebron, als spiegel en als aanjager voor de dialoog over het samen opleiden. De beschreven activiteiten zijn zeer divers, maar beogen allemaal hetzelfde: een bijdrage leveren aan de opleidingspraktijk, zodat opleidingsscholen nóg betere leraren afleveren.
vo
Praktijkvoorbeelden
In deze bundel vindt u zeventien goede praktijkvoorbeelden van samen opleiden. Opleidingsscholen kunnen deze good practices gebruiken als inspiratiebron, als spiegel en als aanjager voor de dialoog over het samen opleiden. De beschreven activiteiten zijn zeer divers, maar beogen allemaal hetzelfde: een bijdrage leveren aan de opleidingspraktijk, zodat opleidingsscholen nóg betere leraren afleveren.
po
vo
Kwaliteitsreeks
In bijgaand factsheet, vindt u schematisch vormgegeven wat de doelen zijn van praktijkonderzoek en tevens ook welke randvoorwaarden nodig zijn op het gebied van: Eigenaarschap, Leiderschap, Onderzoeksthema en Cultuur.
vo
Publicaties & Links
Het Steunpunt Opleidingsscholen heeft als doel om (academische) opleidingsscholen te ondersteunen bij het versterken van onderlinge samenwerking en kennisuitwisseling. Het Steunpunt is benieuwd naar de mening van betrokkenen in de samenwerkingsverbanden over de vraag: Welke meerwaarde heeft praktijkgericht onderzoek in de vo-(academische) opleidingsscholen volgens de betrokkenen? Antwoorden op deze vragen vindt u terug in deze publicatie van het Kohnstamm instituut.
po
vo
Publicaties & Links
In deze handreiking (van april 2017) worden suggesties, tips en adviezen aangereikt voor het schrijven van een overkoepelend beleidsdocument waarmee u inzicht geeft in de wijze waarop de opleidingsschool haar visie in de praktijk vorm en inhoud geeft. Deze handreiking beschrijft de verschillende onderdelen van het overkoepelend beleidsdocument, dus zowel het opleidingsplan, het professionaliseringsplan als het kwaliteitszorgplan.
po
vo
Publicaties & Links
De NVAO beoordeelt de kwaliteit van de aspirant-opleidingsscholen en brengt advies uit aan de Minister van OCW. Ten behoeve van deze beoordelingen heeft de NVAO een toetsingskader vastgesteld. Deze handreiking (van april 2018) bevat informatie over hoe een opleidingsschool kan toewerken naar het voldoen aan de inhoudelijke criteria die het NVAO stelt.
po
vo
Publicaties & Links
Om voor de subsidie voor een tegemoetkoming in de kosten van een opleidingsschool in aanmerking te komen, moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan. Het Steunpunt Opleidingsscholen heeft voor het PO en voor VO een handreiking gemaakt met informatie over het schrijven en indienen van de subsidieaanvraag, het opstellen van een samenwerkingsovereenkomst en het schrijven van een ontwikkelplan.
po
vo
Kwaliteitsreeks
Leren op de werkplek is een centraal element binnen opleiden in de school. Ervaringen en onderzoeksresultaten maken echter duidelijk dat werkplekken niet automatisch rijke leeromgevingen zijn. Een werkplekcurriculum is een krachtig ‘instrument’ om het leren op de werkplek en de rijke werkplek-leeromgeving met elkaar te verbinden.
vo
Kwaliteitsreeks
Het Steunpunt Opleidingsscholen heeft speciaal voor VO een aantal factsheets ontwikkeld met daarin de belangrijkste punten van de uitbreiding van het aantal opleidingsplaatsen per doelgroep op een rij.
vo
Praktijkvoorbeelden
De AAOS richt zich op het opleiden van studenten en de professionalisering van docenten. Deze gids geeft informatie over het werkplekleren bij de AAOS en is leidend voor alle universitaire en hogeschoolstudenten die in Almere stage lopen.
vo
Publicaties & Links
Presentatie van het Steunpunt Opleidingsscholen met daarin een beknopte samenvatting van de handreiking voor het schrijven van de subsidieaanvraag toetredingsregeling nieuwe en niet-OCW bekostigde opleidingsscholen.
vo
Kwaliteitsreeks
Factsheet van Prof. Dr. Rob Poell (Hoogleraar Personeelsontwikkeling, Tilburg University) over de verbinding van Opleiden in de School met het HRD-beleid van VO-scholen. OidS verbinden met HRD is relevant om ontwikkeldoelen van school en van docenten te kunnen combineren.
po
vo
Kwaliteitsreeks
Kwaliteit en kwaliteitszorg zijn een belangrijk onderdeel en tegelijkertijd een uitdaging voor de (academische) opleidingsscholen. Doel van deze factsheet is een overzicht te geven van wat we uit theorie en praktijk weten over kwaliteit en kwaliteitszorg en dit in samenhang te presenteren. Van: Miranda Timmermans
po
vo
Publicaties & Links
De voorlopersgroep Opleiden in de school, die is ontstaan naar aanleiding van de Lerarenagenda 2013-2020, wil zichtbaar maken wat er gebeurt op het gebied van Opleiden in de school. Zij stelden dit kerndocument op over het thema Samenwerken.
vo
Publicaties & Links
Aanjagen, verbindingen leggen en zorgen dat anderen beter worden. Marcelle Hobma voelt zich als een vis in het water in haar dubbelrol als opleidingscoördinator van opleidingsschool ROSA en projectleider van het BSL-traject Frisse Start. “Een betere onderwijskwaliteit bereik je alleen met goed gekwalificeerd personeel. Daar zet ik mij voor in.”
po
Publicaties & Links
Interview met Jantine Kuijpers, directeur van de Academie Primair Onderwijs NHL Stenden Hogeschool over de erkenning van opleidingsschool Openbaar Primair Onderwijs Fryslân als aspirant opleidingsschool. Hiermee kan het Friese samenwerkingsverband ‘De kooperaasje’ – vrij vertaald als ‘coöperatie’ – de samenwerking de komende jaren fors intensiveren en professionaliseren. Of, zoals Jantine Kuijpers het zegt: “In plaats van ‘samen begeleiden’ gaan we ‘samen opleiden’.”
vo
Praktijkvoorbeelden
Interview met rector Bart de Grunt van het Rembrandt College in Veenendaal. Hij ziet dat masteropleidingen of deelmodules op masterniveau een goede bijdrage kunnen leveren aan de kwaliteit van leraren als ‘change agent’ of ‘teacher leader’, maar betoogt dat de school die docenten dan ook wel de ruimte moet bieden om het eigen handelingsvermogen te vergroten.
vo
Praktijkvoorbeelden
In deze video’s gemaakt in opdracht van het Steunpunt Opleidingsscholen, lichten we twee interessante initiatieven op het gebied van samen opleiden en professionaliseren uit. 1. Leeratelier: een leergroep bestaande uit studenten die zich voorbereiden op het leraarschap en een groep leraren die al in de praktijk werkzaam zijn. 2. Videoclubs: startende en ervaren leraren van en met elkaar door in dialoog te gaan met behulp van videobeelden uit de eigen schoolpraktijk.
po
vo
Publicaties & Links
Op 6 december 2017 organiseerden de PO-Raad en VO-raad in ‘Zaalverhuur 7’ in Utrecht een grote bijeenkomst onder de titel ‘Samen opleiden in breder perspectief’. Ruim 120 professionals bogen zich over een breed spectrum van subthema’s.
po
vo
mbo
Publicaties & Links
De Werkgroep Good Practices Werkplekleren verzamelde in 2016 en 2017 meer dan 40 goede praktijkvoorbeelden van samen opleiden. De voorbeelden zijn gebundeld in twee publicaties: Samen leraren opleiden. Parels uit de praktijk Deel I en Deel II. Deze reeks good practices riep de vraag op: waar ligt de gemeenschappelijkheid en wat zijn de onderliggende principes? Drie lectoren gingen samen met makers van de good practices op onderzoek uit. Wij spraken met Frank Crasborn en Wilma Weekenstroo.
po
vo
Publicaties & Links
Scholen in het primair en voortgezet onderwijs zijn hard aan de slag om passend onderwijs goed te borgen in de school. Ook bij de lerarenopleidingen is er inmiddels aandacht voor passend onderwijs. Maar die aandacht mag best een beetje meer, meent Marlies Peters van het Steunpunt Passend Onderwijs VO. Marlies is als deskundige verbonden aan het steunpunt en was voorheen onder meer medewerker bij een samenwerkingsverband Passend Onderwijs voor VO. Marlies Peters geeft in dit interview haar visie op een integrale benadering passend onderwijs bij lerarenopleidingen.
po
vo
Publicaties & Links
Platform Onderwijs2032 publiceerde in november 2016 de publicatie “Onderwijs2032 in de praktijk, een richting met vele wegen”. De publicatie is het resultaat van de verdiepingsfase waarin het Platform onderzocht hoe het advies van Onderwijs2032 werkt in de praktijk. Wat gebeurt er al? Hoe gaat dat in zijn werk? Waar lopen scholen tegen aan? Wat is er nodig voor verdere curriculumvernieuwing? We spraken Jolanda Barendrecht (adviseur Onderwijs2032) over haar visie op een eigentijds curriculum en de rol die opleidingsscholen hierin kunnen spelen.
po
vo
Publicaties & Links
Mariëlle Theunissen is onderwijskundige en promoveerde in 1995 zij op een proefschrift naar
samenwerking tussen onderwijsorganisaties. Tijdens en na haar promotie werkte Mariëlle als
lerarenopleider aan de lerarenopleiding van de Radboud Universiteit Nijmegen en Hogeschool
Rotterdam. Wij spraken Mariëlle over haar aanstaande lectorale rede op 22 juni 2017. De
meerwaarde van samen opleiden, een tipje van de sluier!
po
vo
Publicaties & Links
Tijdens de bijeenkomst op 9 maart 2016 presenteerde elke AOS zich aan de hand van een voorbeeldonderzoek. Op een poster lieten de leraar-onderzoekers zien welke stappen in het onderzoek zijn genomen, welke opbrengsten het heeft gehad en welke voorwaarden ervoor hebben gezorgd dat het onderzoek meerwaarde heeft gehad.
vo
Publicaties & Links
Zowel de opleidingsfunctie als de onderzoeksfunctie van de Academische Opleidingsschool Rotterdam kregen van het auditteam van Hobéon in opdracht van de NVAO een goede beoordeling. Drie betrokkenen vertellen waarin hun academische opleidingsschool uitblinkt.
vo
Publicaties & Links
Het Steunpunt (Academische) Opleidingsscholen van de VO-raad organiseerde op 9 oktober 2015 samen met onderwijsonderzoeker Wouter Schenke een symposium naar aanleiding van zijn promotieonderzoek. De deelnemers konden kiezen uit vijf workshops over praktijkgericht onderzoek en de samenwerking daarbij tussen scholen en opleidingen. Het symposium wordt afgesloten met een paneldiscussie.
po
Publicaties & Links
Tijdens de Spiegelbijeenkomst op 21 september jl. hebben Irma Franssen (NVAO) en Sjoerd de Jong (OCW) de eerste uitkomsten van de beoordelingen van de erkende (academische) opleidingsscholen gepresenteerd. Het doel van deze bijeenkomst was om op basis van de systeembrede analyse samen te onderzoeken welke onderwerpen rond samen opleiden en professionaliseren om nadere uitwerking, gezamenlijke kennisontwikkeling en -deling vragen.
vo
Publicaties & Links
“Is de kwaliteit van opleiden daadwerkelijk hoger in een gesubsidieerde en erkende opleidingsschool dan in een school die geen bekostiging ontvangt?” Zo luidde de eerste zin van de workshop ‘Effectiviteit van opleiden in de school’ onder leiding van prof. dr. Wim van de Grift tijdens de conferentie VO2020 Werkt! op 23 september 2015 in Amersfoort.
po
Praktijkvoorbeelden
De Soft Systems Methodologie (SSM) biedt een raamwerk voor actiegericht praktijkonderzoek in een lerende organisatie. SSM is gebaseerd op de systeemtheorie en daarom wordt werken vanuit SSM ook wel de systeembenadering genoemd. Dit praktijkvoorbeeld geeft goed weer hoe SSM succesvol is toegepast.
po
Praktijkvoorbeelden
De Stichting Openbaar Primair Onderwijs (SPO) in Utrecht bevordert kenniscirculatie door verbinding aan te brengen tussen ontwikkelingen en daarnaast eigenaarschap te bevorderen.
po
Praktijkvoorbeelden
Breed en gelijkwaardig samenwerken en gezamenlijk verantwoordelijkheid dragen voor de opleiding en begeleiding van studenten. Dat is de kern van ‘Samen opleiden op maat’, een intensievere vorm van Opleiden in de school waarvoor Thomas More Hogeschool en zeven schoolbesturen in de regio Rotterdam hebben gekozen.
vo
Publicaties & Links
Dit verslag beschrijft de belangrijkste discussies en bevindingen van de sessie op 2 juni 2015 tijdens de conferentie van het Steunpunt Opleidingsscholen. Jos Hulsker start de themasessie met een toelichting op het proces, de achtergronden, de scenario’s en een theoretische onderbouwing met inzichten uit de netwerktheorie. Ook bevat het verschillende scenario’s voor het samen opleiden.
po
Praktijkvoorbeelden
Vijf jaar geleden ontwikkelde de Nieuwste Pabo in Sittard samen met het werkveld een nieuw curriculum, waarin opleiden in de school centraal staat. De studenten worden extra begeleid en beoordeeld en in de laatste jaren van de opleiding participeren de studenten op de basisscholen in Communities of Practice.
po
Praktijkvoorbeelden
In dit praktijkvoorbeeld vertelt de Almeerse Scholen Groep (ASG) hoe zij het project ‘Opleiden in de school’ vormgeven door middel van de comaker
po
Praktijkvoorbeelden
Thomas More Hogeschool (TMH) en de Rotterdamse Vereniging Katholiek Onderwijs (RVKO) werken onder meer met elkaar samen in de expertisegroep ‘SpelendWijs’. Doel van de taakgroep is een aanbod te ontwikkelen waarmee het spelend leren in de onderbouw wordt bevorderd.
po
Praktijkvoorbeelden
Breed en gelijkwaardig samenwerken en gezamenlijk verantwoordelijkheid dragen voor de opleiding en begeleiding van studenten. Dat is de kern van ‘Samen opleiden op maat’, een intensievere vorm van Opleiden in de school waarvoor Thomas More Hogeschool en zeven schoolbesturen in de regio Rotterdam hebben gekozen.
po
Praktijkvoorbeelden
De scholen van O2G2 in Groningen participeren in verschillende netwerkstructuren. Zo wordt bestaande kennis behouden en gedeeld en wordt er nieuwe kennis ontwikkeld.
po
Praktijkvoorbeelden
Omdat onderzoek bijdraagt aan de dagelijkse lespraktijk, is academisch opleiden in de visie van Opleidingsschool De Basis in Arnhem goed voor álle scholen. Omdat het niet mogelijk is om dit op korte termijn te realiseren, zijn er ‘volgscholen’ in het leven geroepen.
po
Praktijkvoorbeelden
De Alpha Scholengroep in Zeeland heeft 15 basisscholen in Zuid-Beveland. Het gaat om kleine scholen in een krimpregio met één hogeschool. Hoe geven schoolbesturen in een krimpregio vorm aan opleiden in de school?
po
Praktijkvoorbeelden
Opleidingsschool Mijnplein-KPZ in Overijssel is een samenwerkingsverband van 22 basisscholen en de Katholieke Pabo Zwolle. Mijnplein-KPZ heeft gekozen voor het concept van de stage-leergroep. De leergroep bestaat uit 1e, 2e, 3e en 4e jaars studenten en wordt aangestuurd door een 4e jaars student en de stagecoördinator van de school.
po
Praktijkvoorbeelden
Aan welke eisen moet een (goede) opleidingsschool voldoen? Het samenwerkingsverband Academische opleidingsscholen Utrecht–Amersfoort ontwikkelde een keurmerk, dat (academische) opleidingsscholen inzicht geeft in hun eigen kwaliteit. Het keurmerk geeft scholen die opleidingsschool willen worden bovendien een goed beeld van de criteria waaraan zij moeten voldoen en de zaken waaraan zij nog moeten werken.
po
Praktijkvoorbeelden
Met het Convenant Samen Opleiden nemen Thomas More Hogeschool en zeven schoolbesturen in de regio Rotterdam samen de verantwoordelijkheid voor de professionalisering van leerkrachten in het basisonderwijs. Het convenant is uniek in Nederland.
po
Praktijkvoorbeelden
Half september 2014 werd de Nieuwste Pabo door het visitatiepanel positief beoordeeld. Over de specifieke dilemma’s die zo’n visitatie opleveren sprak het Steunpunt Opleidingsscholen met Paul Hennissen, lector Opleiden in de School op de Nieuwste Pabo in Sittard.
vo
Publicaties & Links
Verslag van startbijeenkomstworkshop over doelen en kwaliteit van praktijkonderzoek in de school.