Met de ‘Dialoogkaart schoolleider versterkt in beeld’ kunnen partnerschappen/schoolbesturen in het primair onderwijs de rol van de schooleider in het Samen Opleiden versterken. Bij Opleidingsschool Zuidwest zette Albero scholen het instrument als een van de eerste schoolbesturen in. Corrinne Dekker en Gerard Verkuil vertellen over de ervaringen. Corrinne is bovenschools schoolopleider bij Albero en was lid van de werkgroep die de dialoogkaart ontwikkelde. Gerard Verkuil is directeur van de Prinses Beatrixschool in Goes en is op partnerschapsniveau actief bij het Samen Opleiden betrokken.
Het is van belang dat schoolleiders een actieve rol spelen in het Samen Opleiden. De schoolleider kan bijdragen aan een krachtige leerwerkplek voor aanstaande leraren door, samen met het team, een professionele cultuur te creëren en in de school een ondersteunende structuur voor het Samen Opleiden in te richten. Veel partnerschappen hebben behoefte aan kennis en instrumenten om de schoolleider beter te positioneren in het Samen Opleiden. Een werkgroep heeft zich hierover gebogen en ontwikkelde een dialoogkaart die partnerschappen en schoolbesturen kunnen gebruiken om met schoolleiders het gesprek hierover te voeren.
Corrinne was als mede-ontwikkelaar van de dialoogkaart nieuwsgierig hoe het instrument in de praktijk werkt, en besloot om de kaart op bestuursniveau in te zetten in het jaarlijkse kwaliteitsgesprek over Samen Opleiden bij Albero. “Naast de schoolleiders van Alberoscholen – ze waren helaas niet allemaal aanwezig – namen er drie instituutsopleiders, vier schoolopleiders en de bestuurder deel aan dat gesprek”, vertelt Corrinne. “Er komen in zo’n kwaliteitsgesprek verschillende onderwerpen aan de orde, maar we hebben de dialoogkaart ingezet om samen stil te staan bij de rol die je als schoolleider kunt spelen om aanstaande leraren een krachtige leerwerkplek te bieden.”
De kaart start met een aantal basale vragen over (het waarom van) Samen Opleiden, maar omdat het hier gaat om een ervaren partnerschap, besloot Corrinne om deze vragen over te slaan. “Voor startende partnerschappen zijn die vragen ontzettend belangrijk, maar omdat wij al wat verder zijn, hebben we kort met elkaar opgehaald wat onze waarden zijn en waar we voor staan. Vervolgens hebben we in het gesprek de vier rollen van de schoolleider centraal gesteld. Daarbij hebben we de verbinding gemaakt met de kwaliteitscriteria van de opleiding en met het Kwaliteitskader Samen Opleiden.”
In groepjes bespraken de deelnemers hoe ze hun rol als schoolleider nog beter kunnen invullen, vertelt Gerard. “We wisselden aan de hand van de rollen ervaringen uit. Daar leer je veel van, want wat voor de een uitdaging is, daarvoor heeft de ander de sleutel en andersom. Ik heb bijvoorbeeld met de anderen gedeeld dat ik aan het begin van het schooljaar altijd alle studenten uitnodig om kennis te maken en hen te vertellen over de school en over mijzelf. Ik wil daarmee laten zien dat ik mij als directeur mede verantwoordelijk voel voor hun ontwikkeling, dat ze erbij horen, onderdeel zijn van de school en dat ze dus rechten en verantwoordelijkheden hebben. Het is goed als je dat aan het begin van het schooljaar doet, omdat studenten dan weten en voelen dat ze serieus worden genomen en dat er wat van hen wordt verwacht.”
Gerard realiseert zich door het gesprek met collega’s dat hij als schoolleider nog meer verantwoordelijkheid kan nemen voor het opleiden in zijn school. “Ik heb me voorgenomen om meer aandacht te besteden aan leerkrachten die studenten begeleiden. Als het met een student wat minder goed loopt, kan ik de collega’s bijvoorbeeld feedback geven, een steuntje in de rug geven of kaders aangeven.”
“De schoolleider speelt sowieso een heel belangrijke rol als het gaat om professionalisering van werkplekbegeleiders”, voegt Corrinne toe. “Omdat we zien dat er daarin grote verschillen zijn tussen besturen, is dit in ons partnerschap een aandachtspunt.”
Er zijn meer schoolleiders die naar aanleiding van het gesprek tot inzichten kwamen, vertelt Corrinne. “Er was bijvoorbeeld een directeur die zich realiseerde dat hij eigenlijk nauwelijks weet wat zich op het gebied van Samen Opleiden allemaal afspeelt in zijn school. Hij nam zich voor om een keer aan te sluiten bij het leerteam dat elke maandagmiddag bij elkaar komt. Niet om te controleren, maar om een beeld te krijgen van de manier waarop studenten daar werken aan hun professionele ontwikkeling.”
Naast de vervolgacties van individuele schoolleiders, zijn er naar aanleiding van de dialoog ook op bestuursniveau een aantal vervolgafspraken gemaakt, vertelt Corrinne. “We gaan op basis van deze ervaring de dialoogkaart een vaste plek geven in het jaarlijkse kwaliteitsgesprek met schoolleiders. Aandachtspunt is de opkomst bij dat gesprek, want er waren veel schoolleiders afwezig. Dat hopen we te verbeteren. Daarnaast gaan we ons ervoor inzetten dat Samen Opleiden een vast onderdeel wordt van de managementrapportage die Albero-directeuren tweejaarlijks opleveren en bespreken met het bestuur. Dat zou een mooie opbrengst zijn, omdat Samen Opleiden daarmee regelmatig onderwerp van gesprek is tussen schoolleiders en de bestuurder én omdat de rol van de bestuurder natuurlijk ook van essentieel belang is voor het opleiden in de school.”
De dialoogkaart is met ondersteuning van een beleidsadviseur van de PO-Raad ontwikkeld door een werkgroep van programmaleiders van partnerschappen, schoolleiders, schoolopleiders en een schoolbestuurder. Doel van de kaart is dat schoolleiders zich bewuster worden van het belang van hun rol in het Samen Opleiden en dat ze deze rol actief gaan invullen. De tool is gebaseerd op de vier waarborgen van het Kwaliteitskader Samen Opleiden & Inductie en op de beroepsstandaard van de schoolleider PO.
De dialoogkaart onderscheidt vier rollen die de schoolleider in het Samen Opleiden vervult.
Deze vier rollen zijn voortgekomen uit een verkenning naar werkzame elementen in de rol van de schoolleider, uitgevoerd door schoolleiders uit po, vo en mbo (november 2022).
Met de ‘Dialoogkaart schoolleider versterkt in beeld’ kunnen partnerschappen in het primair onderwijs de rol van de schooleider in het Samen Opleiden versterken. Na toetsing van de dialoogkaart in het po en een verkenning van de inzetbaarheid ervan in het vo en mbo, is deze in te zetten in partnerschappen po, vo en mbo. De tool is gebaseerd op de vier waarborgen (lerende leraar, leeromgeving, organisatie en kwaliteitscultuur) van het Kwaliteitskader Samen Opleiden & Inductie en is gekoppeld aan de beroepsstandaarden van de schoolleider po en van de schoolleider vo.
