Social Capital
Mocht ik vorige keer al schrijven over mijn inspiratie naar aanleiding van de lezing van Peter DeWitt, ditmaal was ik in de gelukkige omstandigheid een dag met professor Andy Hargreaves te mogen meemaken. Net als bij DeWitt vond ik het opvallend met welk gemak hij voor een grote zaal staat, hoe verstaanbaar hij is, en hoe goed hij zijn betoog wist te structureren. De dag vloog dan ook voorbij.
Ik zoom in op zijn betoog over Social Capital, waarvoor ik extra belangstelling heb gezien mijn onderzoek naar duo-stages en de versterking van het collaboratieve karakter van het leraarsberoep. Uit Hargreaves’ onderzoek blijkt dat leraren beter worden in een context waarin veel en goed wordt samengewerkt. Ook willen leraren graag blijven werken in zo’n omgeving. Het tegengestelde is overigens ook waar. Op deze manier draagt een ‘collaborative community’ bij aan het behoud van leraren voor het beroep. In een goede collaborative community ervaar je ‘collective teacher efficacy’: het besef dat ‘wij samen elke dag verantwoordelijk zijn voor de leerprocessen van al onze leerlingen’.
Hargreaves hield ons voor dat het leren samenwerken en feedback geven hierin cruciaal is. Feedback geven en ontvangen kan leiden tot gevoeligheden. Het hanteren van een protocol bij het geven van feedback, kan enorm behulpzaam zijn om dergelijke gevoeligheden te voorkomen.
Hargreaves zette ons tussendoor in groepjes aan het werk om kleine oefeningen te doen aan de hand van casusmateriaal. We kregen vragen over de norm: wanneer is feedback goed genoeg? Het antwoord ligt in het ontwikkelen van een gezamenlijk onderzoekende houding: alleen in het team waarin wordt samengewerkt kan worden bepaald wanneer die feedback genoeg is, door hem te spiegelen aan de doelen die je wilt bereiken in het team.
Ik vond één oefening een opvallende eye-opener. Hij liet ons een filmpje zien van studenten die antwoord gaven op de vraag: ‘Wat is een goede leerling’? Alle antwoorden hadden de strekking: op tijd zijn, huiswerk maken, mond houden als een ander spreekt, meedoen, vragen stellen. Maar zijn dit de antwoorden die we willen dat studenten geven op deze vraag? Zouden we niet liever willen horen dat een goede leerling zelf nadenkt, actief de stof verwerkt, zichzelf vragen stelt en dergelijke? En hoe ga ja dit voor elkaar krijgen? Ik vond het een prachtige opdracht voor een samenwerkend team.
De dag eindigde met een motto: alleen ga je sneller, samen kom je verder. Zo, die zit.
Over Mariëlle Theunissen
Mariëlle Theunissen is onderwijskundige en voltooide haar doctoraal opleiding Onderwijskunde aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. In 1995 promoveerde zij op een proefschrift naar samenwerking tussen onderwijsorganisaties. Tijdens en na haar promotie werkte Mariëlle als lerarenopleider aan de lerarenopleiding van de Radboud Universiteit Nijmegen en Hogeschool Rotterdam. Tevens is zij docent muziek en CKV aan het Alfrink College in Zoetermeer en is zij betrokken bij de ontwikkeling van de Opleidingsschool Haaglanden.
