6 december 2018

‘Van bekwaam naar bevoegd’: de eerste conclusies en aanbevelingen

In het voortgezet onderwijs staan nog steeds veel bekwame leraren voor de klas die on(der)bevoegd zijn (4,3 – 7.7% van alle leraren in het vo). Velen van hen willen graag een bevoegdheid halen, maar slagen daar om uiteenlopende redenen niet in. In het project ‘Van bekwaam naar bevoegd’, dat DNA van de leraar uitvoert in opdracht van de VO-raad, werken diverse lerarenopleidingen en scholen door heel Nederland samen om in twee jaar 100 on(der)bevoegde leraren op maat op te leiden tot een passende bevoegdheid. Het project levert waardevolle informatie op voor verbetering van de ondersteuning en communicatie over de opleiding en geeft inzicht in de manier waarop verworven competenties het beste in beeld kunnen worden gebracht.

Voorlopige conclusies & adviezen

Op basis van de eerste ervaringen met 101 kandidaten en de opbrengsten van verschillende Expertmeetings formuleert het project een aantal voorlopige bevindingen en adviezen:

Complexiteit bevoegdhedenstelsel: Een belangrijke constatering is dat het huidige bevoegdhedenstelsel en het nog meer gevarieerde palet van opleidingen en projecten van lerarenopleidingen zodanig ondoorzichtig en complex is geworden dat kandidaten en scholen erin verdwalen. Dit sluit aan op het advies ‘Ruim baan voor leraren’ dat de Onderwijsraad onlangs publiceerde, waarin voor ruimere bevoegdheden wordt gepleit in combinatie met sterke prikkels voor professionalisering en loopbaanontwikkeling op de werkplek.
Opleidingsbeleid scholen/schoolbesturen: Scholen hebben een belangrijke rol en verantwoordelijkheid in de selectie, begeleiding, loopbaanoriëntatie en opleiding van docenten. Voor veel schoolbesturen en schoolleiders is het steeds lastiger om de juiste kandidaten te vinden voor vacatures die ontstaan. Ondanks het feit dat verschillende grotere schoolbesturen beschikken over een afdeling Personeelszaken/HRM, zijn er veel leraren die behoefte hebben aan een betere opvang, facilitering en begeleiding richting maatwerktrajecten.
Behoefte aan maatwerk: De opleidingsbehoefte aan een ‘maatwerk’ benadering is groot bij ervaren docenten die niet (volledig) bevoegd zijn. Ondanks beperkte publiciteit, hebben zich aan de start van het project in korte tijd meer dan 110 kandidaten van 35 verschillende scholen voor het project .
Onbekende en ondoorzichtige subsidieregelingen: Om leraren in staat te stellen een opleiding te volgen en een bevoegdheid te halen zijn er verschillende regelingen waarop (via DUO) een beroep gedaan kan worden. Zowel aan de naamgeving en de bekendheid als aan de communicatie over deze regelingen valt het nodige te verbeteren. Bovendien ervaren veel leraren en schoolleiders financieringsregels en toelatingsvoorschriften als ondoorzichtig en te strak.