Vanuit het Platform Samen Opleiden & Professionaliseren wensen we jou als nieuwe en startende programmaleider van een partnerschap Samen Opleiden een mooie start in je nieuwe functie bij het (aanstaande) partnerschap toe. Als startende programmaleider heb je waarschijnlijk veel vragen over de landelijke context en de ontwikkelingen rondom Samen Opleiden en Professionaliseren. Vanuit het Platform kunnen we helpen een aantal vragen te beantwoorden en staan we voor je klaar om je via onze activiteiten en informatievoorziening te ondersteunen bij het uitvoeren van je functie. In dit dossier hebben we belangrijke en handige documenten voor je op een rij gezet en vind je een overzicht van activiteiten waaraan je kunt deelnemen.
.
De programmaleider is de spin in het web van elk partnerschap – eigenlijk meer een duizendpoot. Programmaleiders konden hun complexe vak tot voor kort alleen in de praktijk leren. Tot voor kort, want sinds een jaar is er een leertraject ‘Aan de slag in het netwerk’, compleet met een werkboek, geschreven door de cursusleiders Jantsje van der Wal en Mario Kieft.
Samen ontwierpen Van der Wal en Kieft een leertraject dat deelnemers in tweeënhalve dag doorlopen. Zo’n 25 programmaleiders zijn al door het duo bijgespijkerd, en een cohort van bijna 20 volgt later deze maand. Van der Wal: “Programmaleiders die dit leertraject volgen, hebben met het werkboek weliswaar alles op papier staan, maar we werken vooral vanuit hún vragen: wat kom je in jouw context tegen, pas dit nou eens toe op jouw specifieke situatie, wat is nou relevant voor jou? Ons uiteindelijke doel is om zo het handelingsrepertoire van de programmaleider te vergroten en te versterken.” Lees hier het hele interview met Jantsje en Mario.
Iedere programmaleider kan altijd terecht bij het team van het Platform Samen Opleiden & Professionaliseren. Je kan contact met ons opnemen via het mailadres platformsamenopleiden@poraad.nl.
Via dit formulier kan je je opgeven voor 1. een kennismakingsgesprek met een medewerker van het Platform Samen Opleiden & Professionaliseren en/of 2. een vragenuurtje met een ervaren programmaleider.
Via de website, nieuwsbrief en LinkedIn van het Platform Samen Opleiden & Professionaliseren blijf je op de hoogte van de laatste ontwikkelingen en activiteiten van het Platform.
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en je krijgt niet alleen het laatste nieuws, maar ook de nieuwste publicaties, filmpjes en podcasts, interviews en een overzicht van interessante bijeenkomsten in je mailbox. Benieuwd naar eerdere uitgaven van de nieuwsbrief? Snuffel dan rond in ons archief.
Het Platform is ook te vinden op LinkedIn. Klik hier om ons te volgen, zodat we samen de kennis in het onderwijsveld over Samen Opleiden en Professionaliseren kunnen vergroten!
Onze Podcast Samen Opleiden is voor iedereen die professioneel te maken heeft met opleiden en professionaliseren binnen het onderwijs. In elke aflevering spreekt gastheer Joep Stassen nieuwe gasten over actuele ontwikkelingen in het opleiden en professionaliseren van onze toekomstige leraren.
Op onze website vind je een schat aan informatie over Samen Opleiden & Professionaliseren. Zo vind je in onze dossiers informatie over belangrijke, actuele thema’s op het gebied van Samen Opleiden overzichtelijk bij elkaar. Van publicaties, praktijkvoorbeelden en tools tot veelgestelde vragen, nieuwsberichten en bijeenkomsten. Neem vooral ook een kijkje in onze uitgebreide kennisbank boordevol praktijkvoorbeelden, instrumenten en relevante publicaties over opleiden in de school. Een belangrijk onderdeel is de pagina Vind elkaar, met daarop een overzicht van alle partnerschappen. Ieder partnerschap beschikt over een profielpagina met informatie over de opleidingsschool. Voor het laatste nieuws kan je terecht op de nieuwspagina en voor onze activiteiten kan je terecht bij onze agenda.
In onze dossiers vind je informatie over belangrijke, actuele thema’s op het gebied van Samen Opleiden overzichtelijk gebundeld bij elkaar. Het is belangrijk om goed op de hoogte te zijn van de informatie en de ontwikkelingen binnen onderstaande dossiers als je als programmaleider van een partnerschap aan de slag gaat.
Het Kwaliteitskader Samen Opleiden & Inductie beschrijft de basiskwaliteit van Samen Opleiden en Inductie en geeft partnerschappen Samen Opleiden handvatten voor de verdere ontwikkeling hiervan. Op deze pagina hebben we de informatie over het kwaliteitskader en de peer review gebundeld, zoals een webinar, een podcast en verschillende relevante links en publicaties.
Elk partnerschap staat voor de opdracht om in 2030 aan de landelijke ambitie van 100% Samen Opleiden te voldoen. Dit vraagt afstemming en samenwerking hoe de 100% te realiseren. In dit dossier bieden we je informatie, tools en ondersteuning om het gesprek over de groei-ambitie binnen je eigen partnerschap en de regio op een goede en (kwalitatief en kwantitatief) onderbouwde manier te kunnen voeren.
De Ontwerpkit bevat handreikingen en instrumenten om als driehoek – student, schoolopleider, instituutsopleider – een samenhangend curriculum(onderdeel) te ontwerpen. Een samenhangend curriculum voldoet aan de geldende opleidingseisen, sluit aan bij de leermogelijkheden van de leerwerkplek, én komt tegemoet aan de leerbehoeften van de individuele student .
Portret Nicolle van Geenen | Programmaleider Opleidinsschool Qoers
Het is helpend dat ze als voormalig schoolopleider goed weet wat Samen Opleiden inhoudt en behelst, zo ervaart Nicolle van Geenen die sinds maart 2022 programmaleider Samen Opleiden is van Opleidingsschool Qoers. Want al met al is het best een gecompliceerde wereld, en dus ook een gecompliceerde functie. “Juist de ingewikkeldheid van het Samen Opleiden maakt deze baan voor mij zo aantrekkelijk.” Meer lezen >
Portret Pettra van Beveren | Programmaleider Nieuwe Opleidingsschool Amsterdam (NOA)
Pettra van Beveren is een oude rot in het vak: al sinds 2013 is ze programmaleider van de Nieuwe Opleidingsschool Amsterdam (NOA), die toen nog werd gesubsidieerd door de gemeente Amsterdam. Ze deed dit eerst vanuit de Hogeschool van Amsterdam en nu vanuit Hogeschool Utrecht. De rol blijft haar boeien. “Je creëert samen iets waardevols, omdat Samen Opleiden waarde toevoegt aan de opleidingen, aan de scholen, en vooral aan de studenten die tot leraar worden opgeleid.” Meer lezen >
Portret Sanne van der Linden | Proceshouder Samen Opleiden breed
Ze stond 17 jaar geleden aan de wieg van het opleiden in de school, was programmaleider van verschillende partnerschappen en vervult sinds een aantal jaren een unieke rol binnen de wereld van het samen opleiden. Sanne van der Linden is ‘proceshouder Samen Opleiden breed’. Dat houdt in dat ze begeleiding geeft aan de programmaleiders van de vijf partnerschappen waarin de faculteit Educatie van hogeschool Leiden participeert. “Ik vind dit een hele mooie rol, onder meer omdat programmaleiders hiermee worden gefaciliteerd om van elkaar te leren.” Meer lezen >
We lichten hieronder de meest relevante tools, scans en leeromgevingen voor startende programmaleiders op het gebied van Samen Opleiden & Professionaliseren uit.
In gesprek over de toekomst van Samen Opleiden en Professionaliseren? Benut dan de discussiekaarten van dit instrument die zijn ontwikkeld door lectoren betrokken bij Samen Opleiden. Het instrument helpt om de visie op samen opleiden, samen onderzoeken en de doorgaande lijn van opleiding en professionalisering aan te scherpen en binnen het partnerschap door te ontwikkelen.
Naar instrument
Het kijkkader is een handig instrument om bestaande praktijken van samen opleiden te analyseren en verbeteren of om nieuwe praktijken te ontwerpen. Het helpt om binnen jouw partnerschap het gesprek over opleidingspraktijken op gang te brengen: waar zijn we tevreden over en wat willen we verder ontwikkelen? Aan de hand van negen ijkpunten breng je – vanuit het verbindingsperspectief – een opleidingspraktijk in kaart.
Naar kijkkader
De digitale Leeromgeving Onderzoekscultuur ondersteunt scholen en schoolbesturen in het po, vo en mbo om evidence-informed te werken aan schoolontwikkeling. De deelnemer kiest allereerst vanuit welke rol – leraar, schoolleider of bestuur – hij de digitale tool invult en start met de scan om de beginsituatie en doelen vast te stellen. Vervolgens krijgt de deelnemer acties aangereikt, maakt hij een werkplan en ontvangt hij tips in de vorm van voorbeelden, artikelen, instrumenten en filmpjes. Voor de opleidingen is een soortgelijke leeromgeving ontwikkeld.
Naar leeromgeving
De BSL-Ontwerptool helpt scholen in kaart te brengen aan welke criteria voor een goede begeleiding van startende leraren wordt voldaan en op welke criteria verdere ontwikkeling gewenst is. Op basis van de resultaten biedt de scan handvatten op maat om een effectief inductiearrangement voor startende leraren te ontwikkelen. Ook ondersteunt de tool bij het bepalen van visie en beleid voor de begeleiding van startende leraren, en de juiste randvoorwaarden voor het goed organiseren ervan.
Naar BSL-Ontwerptool
De scan Opleiden in de school is bedoeld voor opleidingsscholen die het opleiden in de school willen benutten om zich te ontwikkelen tot een professionele leergemeenschap, waarin het leren van elkaar gericht op onderwijsverbetering centraal staat. Het instrument is een zelfevaluatie-instrument: scholen kunnen dit instrument zelfstandig gebruiken om de eigen positie te bepalen en acties voor verdere schoolontwikkeling te ondernemen.
Naar instrument
We presenteren hieronder een aantal katernen en publicaties van het Platform Samen Opleiden & Professionaliseren . De katernen zijn geordend op basis van de 4 waarborgen van het landelijke Kwaliteitskader Samen Opleiden & Inductie.
Partnerschappen zoeken naar mogelijkheden en manieren om de begeleiding van starters op de partnerscholen te ondersteunen en te versterken. Dit katern – gebaseerd op een interview met Michelle Helms-Lorenz – geeft daarvoor handvatten.
Leren in netwerken voor een toekomstbestendig beroep. De connective teacher is een professional die oordeelt en handelt op basis van gefundeerde kennis. In dit katern beschrijven we het leraarschap als een professioneel beroep en gaan we in op het professionele kapitaal dat hieraan ten grondslag ligt.
Om zicht te krijgen op de eigen leerbehoeften en leeropbrengsten en de daarvoor te ondernemen leeractiviteiten kan de lerarenopleider gebruik maken van het model van professionele groei. Het leren van de lerarenopleider kan er mee in kaart worden gebracht. In dit katern is het model bewerkt tot een reflectie-instrument.
Dit katern geeft antwoord op de vraag hoe scholen zich kunnen ontwikkelen tot lerende organisaties en hoe partnerschappen Samen Opleiden & Professionaliseren zich kunnen ontwikkelen tot lerende partnerschappen.
Dit katern van Chris Kroeze presenteert door onderzoek opgeleverde inzichten naar de begeleiding van het werkplekleren van studenten in opleiding. Een belangrijk inzicht is dat het zinvol is om daarbij de begeleiding centraal te stellen en niet de begeleider.
De afgelopen jaren ontving het Platform Samen Opleiden & Professionaliseren regelmatig vragen van mensen met een coördinerende functie in het partnerschap. Vragen over beleid, wet- en regelgeving, zeker ook vragen over projectmanagement en veranderkundige processen. In 2021 is hiervoor een ontwikkeltraject opgezet. Op basis van de bevindingen uit het eerste traject, is dit werkboek samengesteld.
Met het Kennisnetwerk Lerende Leraren is in Twente een infrastructuur voor duurzame professionalisering gerealiseerd waarin alle onderwijssectoren en andere betrokken organisaties in de regio samenwerken. Dit katern schetst de achtergronden van het Kennisnetwerk en bekijkt vraagstukken die zich voordoen bij de transitie naar Samen Opleiden en Professionaliseren.
Er wordt vaak onvoldoende nagedacht over de manier waarop scholen het samen leren in en onderzoeken van de eigen praktijk kunnen vormgeven en faciliteren. Dit katern gaat in op de vraag: op welke wijze kan het HRM-beleid het werkplekleren van beginnende en zittende leraren stimuleren?
In dit katern wordt nader ingegaan op het Zelfevaluatiekader samen (academisch) opleiden (ZEK). Samen (academisch) opleiden betekent samen verantwoordelijk zijn voor de kwaliteit ervan. Om samen verantwoordelijk te zijn, is het nodig dat de partners (werkveld en opleiding) elkaars taal spreken en van elkaar weten waar ze verantwoordelijk voor zijn.
Dit katern presenteert de opbrengen van het project Integrale Kwaliteitsontwikkeling (IKO-project), dat het Partnerschap Opleiden in de School (POS) heeft uitgevoerd.