Op 14 november 2017 vond in Utrecht een gezamenlijke bijeenkomst plaats van het Steunpunt Opleidingsscholen en het Steunpunt Passend Onderwijs VO.
Aanleiding voor het bij elkaar brengen van betrokkenen bij opleidingsscholen en samenwerkingsverbanden was het rapport ‘Passend onderwijs en de lerarenopleiding’ (2016), waar bleek dat passend onderwijs meer aandacht mag krijgen in de lerarenopleiding. Er is winst te behalen door een sterkere samenwerking tussen scholen en lerarenopleidingen binnen samen opleiden en in afstemming met samenwerkingsverbanden passend onderwijs.
Tijdens de bijeenkomst stond de vraag centraal hoe de wisselwerking tussen scholen en lerarenopleiding de expertise en competenties van (aankomend) leraren op het thema passend onderwijs duurzaam kan versterken.
Op het programma stond als eerste een bijdrage van Danielle Kloosterman, beleidsadviseur/onderwijskundige en oud-schooldirecteur van het samenwerkingsverband Passend Onderwijs PO Langstraat, Heusden en Altena. Zij schetste ontwikkelingen rondom passend onderwijs in de context van het PO, ging in op wat passend onderwijs betekent voor leerkrachten en dat wat er op de opleiding(sschool) wordt geleerd. Danielle gaf aan dat het samenwerkingsverband samen met de betrokken besturen professionalisering aanbiedt aan leerkrachten in de vorm van gezamenlijk ontwikkelde masterclasses en leernetwerken. Danielle noemde verder de ‘knip’ in ondersteuningsstructuur tussen PO en VO. Die knip vraagt dat er op het PO al wordt geanticipeerd op de andere ondersteuning van leerlingen zoals die er in het VO uitziet, wat van leerkrachten ook weer andere vaardigheden vraagt. Een punt van aandacht voor de samenwerkingsverbanden en de (opleidings)scholen.
Karen Slot, programmaleider werkplekleren bij de HvA, presenteerde op welke manier handelingsgericht werken in het curriculum is ingebouwd. Zij toonde daartoe een tweetal beroepsopdrachten die in samenwerking met het werkveld ontwikkeld zijn. Vervolgens was het woord aan Anton Okkels en Dirk Bosch, beiden werkzaam bij Altra (een grote instelling voor jeugd & opvoedhulp en speciaal onderwijs in de regio in en rond Amsterdam) die de stelling poneerden dat elke student aan een lerarenopleiding een deel van de opleiding in het VSO stage zou moeten lopen.
Na deze voorbeelden uit de praktijk van PO en VO schetste prof. drs. Dolf van Veen een aantal bevindingen vanuit zijn onderzoek naar passend onderwijs en de lerarenopleidingen. Hij gaf aan te zijn geschrokken van de curricula van de lerarenopleidingen en ook op de scholen behoeft passend onderwijs nog aandacht. Dolf verwees naar mooie voorbeelden van inclusief onderwijs en daarbij passende curricula bij lerarenopleidingen in bijvoorbeeld Ierland en Schotland. In Nederland is er (in het VO) in sterke mate sprake van segregatie, wat het moeilijk maakt de beweging te maken om kinderen met verschillende behoeften gezamenlijk onderwijs te geven. Oplossingsrichtingen die Dolf schetste gingen over ondersteuning vanuit de wetenschap van het veld van lerarenopleidingen en scholen, meer kijken naar en benutten van goede voorbeelden uit binnen- en buitenland en benutten van de expertise van pedagogen werkzaam bij hogescholen in de lerarenopleidingen. Met betrekking tot samen opleiden gaf Dolf het belang aan van werkplekleren op scholen waar passend onderwijs al goed is geïmplementeerd.
In de rondetafelgesprekken werden deelnemers uitgenodigd na te denken waar zij staan met betrekking tot passend onderwijs in de opleidingsschool door het invullen van een korte scan. In de gesprekken die volgden kwam onder meer aan bod:
Zowel de deelnemers als sprekers concludeerden dat het meer benutten van de samenwerking tussen lerarenopleidingen, scholen en samenwerkingsverbanden belangrijk is om stappen te zetten in versterking van passend onderwijs.
