Samen leraren opleiden: meer oog voor kennisdeling in de regio

Verspreid over Nederland zijn er tientallen partnerschappen (opleidingsscholen) tussen lerarenopleidingen en scholen die zorgdragen voor een goede kwaliteit van de begeleiding van leraren-in-opleiding. Niet alle scholen zijn aangesloten bij zo’n partnerschap. Kennis en expertise uit de opleidingsscholen bereikt maar mondjesmaat andere scholen in de regio, zo blijkt uit een verkennend onderzoek.

Het Steunpunt Opleidingsscholen VO en het ministerie van OCW zoeken nieuwe manieren om leraren-in-opleiding die niet op een opleidingsschool stage lopen, ook te laten profiteren van de kennis en inzichten die zijn opgedaan in opleidingsscholen. Opleidingsscholen zijn partnerschappen tussen lerarenopleidingen en scholen op het vlak van opleiden-in-de-school. Uit het verkennend onderzoek onder sleutelpersonen van zes van dit soort partnerschappen komt naar voren dat zij weinig actief kennis delen met scholen die niet zijn aangesloten bij hun partnerschap.

Prioriteit bij interne aangelegenheden

De coördinatoren van opleidingsscholen leggen prioriteit bij de interne afstemming binnen het partnerschap tussen scholen en lerarenopleidingen. Dat is een complexe aangelegenheid door het aantal partijen en vaak ook door de regionale spreiding en het grote gebied waarin de scholen die deel uitmaken van de opleidingsschool liggen. Hierdoor kan men weinig aandacht besteden aan structurele samenwerking met scholen in de regio die niet aangesloten zijn bij hun partnerschap. Een andere reden is dat sleutelpersonen het niet altijd als een kernopdracht of taak voor het partnerschap zien om kennis als vanzelfsprekend te delen met andere scholen.

Kennisdeling met scholen in de regio

Hoe kan kennis en expertise uit de partnerschappen doorsijpelen naar andere scholen in de regio? Het draait dan om thema’s zoals het opleiden en professionaliseren van leraren, het regionale lerarentekort, de opzet van strategisch HRM en de kenmerken van een lerende organisatie. Geschikte manieren voor schoolleiders en leraren buiten de partnerschappen om de opgebouwde kennis binnen partnerschappen over te nemen, zijn:

• Door aan te sluiten bij opleidersoverleggen, regionale platforms en (vakdidactische) netwerken. Hier ontmoeten schoolopleiders, lerarenopleiders, schoolleiders en coördinatoren elkaar.
• Door leraren te laten deelnemen aan masterclasses, studiedagen, regiobijeenkomsten en leergroepen, die door opleidingsscholen worden georganiseerd. Ook scholing van leraren die door lerarenopleidingen wordt georganiseerd, staat vaak open voor andere betrokkenen buiten de bestaande partnerschappen. Het gaat dan om opleidingen en trainingen voor werkplekbegeleiders, coaches van leraren en schoolopleiders.
• Door gebruik te maken van ontwikkelde instrumenten (zoals lesobservatie-schema’s), materialen en visiestukken over opleiden en professionaliseren van leraren.

Blik op de toekomst

In de nabije toekomst zijn meerdere paden te bewandelen om kennisdeling in de regio op het vlak van opleiden-in-de-school te versterken. Zo kunnen lerarenopleidingen de spil zijn van waaruit kennisverspreiding plaatsvindt. Lerarenopleidingen kunnen onder meer hun jaarlijkse conferenties en studiedagen openstellen voor alle scholen in de regio. Dit geldt ook voor de aangeboden scholing voor werkplekbegeleiders en schoolopleiders. Een andere toekomstvisie is om opleidingsscholen te laten fungeren als regionaal kennispunt, waar alle scholen in de regio terecht kunnen voor kennis en expertise over het opleiden en professionaliseren van leraren. Meer bewuste kennisdeling in de regio zal een bijdrage kunnen leveren aan een kwaliteitsslag in het opleiden en professionaliseren van alle leraren.

Download hier het hele rapport

Bron: Kohnstamm Instituut